Ψηφιακές ιστορίες για τον Μεγάλο Πόλεμο
Φωτογραφίες από το μέτωπο του πολέμου, καρτ-ποστάλ και γράμματα, οπτικοακουστικό υλικό, έγγραφα και προσωπικά ημερολόγια στρατιωτών, οικογενειακά αναμνηστικά και άλλα αντικείμενα, όλα μαζί, ανασυνθέτουν και εξιστορούν τον “Μεγάλο Πόλεμο”. Το Europeana 1914-1918 αποτελεί τη μεγαλύτερη ψηφιακή συλλογή για τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, συγκεντρώνοντας τεκμήρια από διαφορετικές πηγές από ολόκληρο τον κόσμο-συνδράμοντας στον ευρωπαϊκό εορτασμό της εκατοντοετηρίδας της έναρξης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το project αποτελεί καρπό της τρίχρονης συνεργασίας είκοσι ευρωπαϊκών κρατών- των επίσημων φορέων μνήμης (βιβλιοθηκών, αρχείων, μουσείων) που προσφέρουν υλικό από τις συλλογές τους- στο οποίο προστίθεται υλικό και από συλλογές των ΗΠΑ, Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας- αλλά ταυτόχρονα και της ενεργής συμμετοχής των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι συνεισφέρουν με υλικό που έχουν οι ίδιοι στην κατοχή τους.
Η πλούσια αυτή και συνεχώς τροφοδοτούμενη ψηφιακή συλλογή, τεράστια σε όγκο αλλά και ποικιλομορφία πρωτογενούς υλικού, ανασυνθέτει τη συλλογική βιωμένη εμπειρία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ταυτόχρονα, προσφέρει μια εναλλακτική ανάγνωση του παρελθόντος, καθώς μέσα από το υλικό φωτίζονται άγνωστες πτυχές του Πολέμου και αναπροβάλλεται η συλλογική βιωμένη εμπειρία, η οποία έρχεται να συμπληρώσει την επίσημη εθνική αφήγηση και εξιστόρηση των στρατιωτικών γεγονότων. Μια καινοτόμα-πολυσυλλεκτική-οπτική, που προβάλλει, από τη μια το πολύτιμο υλικό των φορέων και ταυτόχρονα ενεργοποιεί τους πολίτες να “κάνουν μια βουτιά” στην οικογενειακή τους ιστορία και να εμπλακούν και οι ίδιοι ενεργά στην αφήγηση της εμπειρίας του πολέμου.
Μια άλλη οπτική της ψηφιακής αφήγησης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αποτελεί το project “Operation War Diary”, το οποίο φωτίζει την εμπειρία του του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και τα γεγονότα στο Δυτικό Μέτωπο μέσα από 1,5 εκατομμύριο σελίδες στρατιωτικών ημερολογίων των μονάδων του Βρετανικού Στρατού, που ψηφιοποιήθηκαν από τα National Archives για αυτόν τον σκοπό. Το “Operation War Diary” πέραν του πλούσιου-αδημοσίευτου μέχρι στιγμής-υλικού που προβάλλει-αποτελεί μια καινοτόμα πρόταση, εισάγοντας την έννοια και την τεχνολογία του πληθοπορισμού (crowdsourcing) στην ιστορική έρευνα: με τη βοήθεια μιας πλατφόρμας δίνεται η δυνατότητα στον καθένα μας να έρθει σε άμεση επαφή με τα στρατιωτικά έγγραφα και να καταγράψει με απλό και εύχρηστο τρόπο πληροφορίες για τον τόπο, τον χρόνο, τα πρόσωπα κ.ά. που αναφέρονται σε αυτά, προτείνοντας, όπως αναφέρεται και στην αρχική ελίδα του project, στους πολίτες να γίνουν “Citizen Historians”..
Διδώ-Δανάη Γεωργούλα , ερευνητική ομάδα του Ακαδημίας Αθηνών, DARIAH-ATTIKH