Χώρος διαλόγου για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Σπουδές

Στις 10 Οκτωβρίου διοργανώθηκε στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο εκδήλωση παρουσίασης του ερευνητικού προγράμματος «Αναπαραστάσεις της παράκτιας ζώνης της Κύπρου μέσα από τομές ιστορικών χαρτών και άλλες απεικονίσεις», που υλοποιήθηκε από το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Χρίστο Χαλκιά, και με τη χρηματοδότηση και συνεργασία του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου.

Διαβάστε περισσότερα

Στις 11 και 12 Οκτωβρίου διοργανώθηκε στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) επιστημονική διημερίδα με τίτλο Μνήμη, μαρτυρία και η ψηφιακή προσέγγιση της ιστορίας: το Αρχείο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα». Στη διάρκεια της ημερίδας παρουσιάστηκε το οπτικοακουστικό αρχείο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα», το οποίο συγκροτήθηκε από το Freie Universität του Βερολίνου και το ΕΚΠΑ, και είναι ελεύθερα προσβάσιμο στη διεύθυνση http://www.occupation-memories.org.

Διαβάστε περισσότερα

Οι Οθωμανικές σπουδές αποτελούν, αναμφισβήτητα, ένα σχετικά νέο διδακτικό και ερευνητικό επιστημονικό πεδίο στην Ελλάδα. Τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότεροι ερευνητές στη χώρα μας ασχολούνται με ζητήματα οθωμανικής ιστορίας και πολιτισμού εμπλουτίζοντας με τις ενδιαφέρουσες μελέτες τους τις γνώσεις μας για την περίοδο αυτή. Στον ανερχόμενο κλάδο των Οθωμανικών-Τουρκικών σπουδών σημαντικό ρόλο παίζει πλέον η χρήση ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών. Τα ψηφιακά εργαλεία και οι υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες στην ερευνητική κοινότητα προέρχονται κατά κύριο λόγο από πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.

Διαβάστε περισσότερα

Στις 24 Σεπτεμβρίου το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (ΕΙΜ) παρουσίασε το επετειακό του πρόγραμμα για τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821. Το πρόγραμμα του ΕΙΜ εποπτεύεται από επιστημονική επιτροπή που απαρτίζεται από τους καθηγητές Νίκο Αλιβιζάτο, Θάνο Βερέμη και Μαρία Ευθυμίου και έχει ως κεντρική ιδέα τη φράση «ΕΠΑΝΑCΥΣΤΑΣΗ ’21». Στόχος του προγράμματος είναι η κατανόηση της Επανάστασης ως μιας πολύμορφης και δυναμικής ιστορικής διαδικασίας, η οποία νοηματοδοτείται κάθε φορά από τα ερωτήματα, τις ανησυχίες και τον αναστοχασμό του παρόντος.

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος immersive προέρχεται από το ρήμα immerse που στα αγγλικά έχει διπλή σημασία. Στην κυριολεκτική του σημασία σημαίνει εμβαπτίζω ή βυθίζω ένα αντικείμενο κάτω από την επιφάνεια ενός υγρού στοιχείου. Μεταφορικά χρησιμοποιείται για να δηλώσει την κατάσταση της ολοκληρωτικής απορρόφησης ή της «βύθισης» κάποιου σε μια δραστηριότητα. Από αυτήν τη δεύτερη μεταφορική σημασία του ρήματος προκύπτει το επίθετο immersive το οποίο σε ελεύθερη ελληνική μετάφραση θα μπορούσε να αποδοθεί ως «συναρπαστικός», «καθηλωτικός» ή «επιβλητικός». H ιδέα των immersive exhibitions υπόσχεται ακριβώς αυτό. Μια συναρπαστική, δηλαδή, εμπειρία «εμβύθισης» σ’ ένα μη στατικό εικαστικό περιβάλλον το οποίο εκδιπλώνεται και αναδιπλώνεται διαρκώς μέσω προβολέων στον τρισδιάστατο χώρο και σε τεράστιες επιφάνειες χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων υπό τη συνοδεία μουσικής ή ψηφιακά επεξεργασμένων ήχων. Εντός αυτών των ειδικά διαμορφωμένων χώρων προβολής, η ενεργοποίηση του βλέμματος δεν είναι πια ο μόνος όρος προσέγγισης του έργου το οποίο λόγω των διαστάσεων και της χωροταξικής του διάταξης δεν «χωρά» ούτε μέσα στο πεδίο της περιφερειακής όρασης επιβάλλοντας την ενεργοποίηση ενός μεγαλύτερου φάσματος των αισθητηριακών δυνατοτήτων του θεατή.

Διαβάστε περισσότερα

H αναδημιουργία εκθέσεων του παρελθόντος, το φαινόμενο δηλαδή των επανεκθέσεων, αποτελεί μια σχετικά πρόσφατη επιμελητική πρακτική. Η ψηφιακή τεχνολογία δίνει πλέον τη δυνατότητα να «παρακάμπτεται» η «φυσική» ανασύσταση μιας έκθεσης στον πραγματικό χώρο και να πραγματοποιείται στον χώρο του διαδικτύου. Και δεν πρόκειται για μια αλλά για πολλές «επανεκθέσεις».

Διαβάστε περισσότερα


Το ταξίδι στον εντυπωσιακό κόσμο των video games συνεχίζεται υπό την οπτική του προβληματισμού για το κατά πόσο μπορούν να ανακύψουν ερευνητικά ζητήματα ή να γίνουν κατανοητά γεγονότα ή ιστορικά φαινόμενα κατα το σχεδιασμό, την υλοποίηση και το παίξιμο αυτών των παιχνιδιών. Σε αυτό το t(r)ip θα βρείτε το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στα παιχνίδια που σχετίζονται με την Ιστορία. Ακόμη, γίνεται αναφορά σε πλατφόρμες που προσκαλούν τους χρήστες των νέων τεχνολογιών να συμβάλουν με ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο στην ανάπτυξη μεταδεδομένων σε ενδιαφέροντα ερευνητικά projects, καθώς και στη διαδραστική χρήση γλωσσικών μηχανισμών και λογοτεχνικών μεθόδων.


Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση δικτύων έχει τα τελευταία χρόνια κατακτήσει και το πεδίο των θεσμικών εκθέσεων αποτελώντας σε κάποιες περιπτώσεις το κύριο μεθοδολογικό εργαλείο της επιστημονικής επιμέλειάς τους. Μέχρι σήμερα δύο τέτοιες σημαντικές εκθέσεις, διοργανωμένες σε μουσεία των ΗΠΑ, έχουν αφήσει πίσω τους αναρτημένες στο διαδίκτυο ως «νέας γενιάς» διαδραστικούς ψηφιακούς καταλόγους, τις αντίστοιχες ψηφιακές εφαρμογές βασισμένες στην μέθοδο της ανάλυσης δικτύων.

Διαβάστε περισσότερα

Mε την είσοδο του κλάδου των gaming σπουδών στον ακαδημαϊκό χώρο και την έρευνα, παρατηρείται ένα ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών -διεπιστημονικά και πολυεπιστημονικά- στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Εντούτοις, ο συγκεκριμένος κλάδος δεν αποτελεί ακόμη κεντρικό ερευνητικό άξονα στα Digital Humanities, παρόλο που η έρευνα, η διδασκαλία και η παιδαγωγική ασχολείται με νέες τεχνολογίες, νέα μέσα, πολιτισμό και διάδραση. Επιπροσθέτως, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια συνδυάζουν τον κώδικα, το οπτικοακουστικό ερέθισμα, την ιστορία και αφήγηση, την αναπαράσταση της γνώσης, τις δεξιότητες και τα δεδομένα, καθιστώντας τα ελκυστικά και ταυτόχρονα ένα μέσο για την ανάπτυξη ερευνητικών ζητημάτων. Αναμφίβολα, αποτελούν ένα κυρίαρχο πολιτισμικό τεχνούργημα το οποίο προσφέρει πολλούς εναλλακτικούς τρόπους χρήσης του στα DH και αξίζει να αποτελέσει αντικείμενο εκτενούς μελέτης και έρευνας.

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης, δηλαδή ο κλάδος της Ιστορίας της Τέχνης που βασίζεται στην χρήση και αξιοποίηση των νέων εργαλείων της ψηφιακής τεχνολογίας, μετρά αισίως μια εικοσαετία ζωής τείνοντας μάλιστα τα τελευταία χρόνια να αυτονομηθεί από τον κορμό της παραδοσιακής Ιστορίας της Τέχνης και να καθιερωθεί θεσμικά (εντός των πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων) ως διακριτό ερευνητικό πεδίο. Αν μέχρι πρόσφατα η επαφή της Ιστορία της Τέχνης με την ψηφιακή τεχνολογία αφορούσε κατά κύριο λόγο το επίπεδο της συλλογής, ψηφιοποίησης και ταξινόμησης εικόνων αλλά και κειμενικών τεκμηρίων μέσω της συγκρότησης ειδικών βάσεων δεδομένων καλλιτεχνικού περιεχομένου, σήμερα αυτή η συνύπαρξη τείνει να γίνει πιο δυναμική με την ψηφιακή τεχνολογία να έχει πλέον διεισδύσει στον ίδιο τον ερευνητικό πυρήνα της Ιστορίας της Τέχνης ανοίγοντας χώρο σε νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Οι διαδικτυακές θεματικές πύλες είναι τόσο διαδεδομένες, ώστε να διεκδικούν πλέον την εδραίωσή τους ως ένα νέο genre ιστορικής αφήγησης στον χώρο των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών. Αξιοποιώντας ένα ευρύ πλήθος ψηφιοποιημένων πηγών, που εκτίθενται τόσο για τεκμηρίωση όσο και για περαιτέρω έρευνα, οι θεματικές πύλες επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο θέμα, παρουσιάζοντας πολλαπλές πτυχές του και εμπλουτίζοντας τη θεωρητική συζήτηση γύρω από το αναδυόμενο πεδίο της Ψηφιακής Ιστορίας. Παράλληλα, επιχειρούν να αναδείξουν τις πρωτογενείς πηγές που χρησιμοποιούν, εκθέτοντας τα τεκμήρια του συνήθως πολυσχιδούς αρχειακού υλικού είτε μεμονωμένα είτε αλληλοσχετιζόμενα, προβάλλοντας εν τέλει μια νέα αφήγηση επί του θέματος.

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχει ένα εργαλείο που μπορεί να με οδηγήσει μέσα από υπάρχοντα παραδείγματα, στην υιοθέτηση της πιο ενδεδειγμένης ροής εργασίας και των κατάλληλων εργαλείων, έτσι ώστε το ερευνητικό μου έργο να είναι προσβάσιμο και επαναχρησιμοποιήσιμο;

Την απάντηση στο ερώτημα αυτό των ερευνητών έρχεται να καλύψει το Standardization Survival Kit (SSK) ένα ανοιχτό εργαλείο που υποστηρίζει την έρευνα στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες και στις Τέχνες σε ψηφιακό περιβάλλον, παρέχοντας πρόσβαση σε πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές κατά τρόπο ουσιαστικό με τη χρησιμοποίηση ερευνητικών σεναρίων που καλύπτουν όλους τους τομείς των Ανθρωπιστικών Επιστημών, όπως φιλολογία, ιστορία, κοινωνικές επιστήμες, αρχαιολογία κ.ά.

Διαβάστε περισσότερα

Άφθονες είναι πλέον οι δυνατότητες που προσφέρονται διαδικτυακά για την εύκολη αναζήτηση και τον εντοπισμό του πρωτογενούς υλικού ενός νομισματολόγου. Αρχινώντας από βάσεις δεδομένων ερευνητικών ιδρυμάτων, μουσείων και πανεπιστημίων, μέχρι ιστότοπους μεγάλων οίκων δημοπρασιών του εξωτερικού, τα μέλη της ερευνητικής κοινότητας της Νομισματικής έχουν πλέον στη διάθεσή τους, στην οθόνη του υπολογιστή τους και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, το υλικό για το ερευνητικό τους έργο. Πληροφορίες για άλλοτε δυσπρόσιτα νομίσματα, που βρίσκονται στο πλέον μακρινό μουσείο του εξωτερικού ή σε κάποια δημοπρασία για να καταλήξουν στα χέρια ενός συλλέκτη, φτάνουν σήμερα στον ερευνητή μέσω μιας απλής ή και σύνθετης στα ζητούμενά της αναζήτησης σε διαδικτυακές βάσεις δεδομένων ανοικτής πρόσβασης. Παρακάτω, ακολουθεί μια ενδεικτική μόνο παρουσίαση σχετικών ιστότοπων, η οποία σε καμία περίπτωση δεν εξαντλεί το πλήθος τους.

Διαβάστε περισσότερα

Στις 29 Μαρτίου 2019, μετά από πρόσκληση του προτύπου λυκείου της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης, ο Γιώργος Τζεδόπουλος, μέλος της ομάδας ΔΥΑΣ της Ακαδημίας Αθηνών, πραγματοποίησε παρουσίαση για τις Ανθρωπιστικές Ψηφιακές Επιστήμες και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης στο ψηφιακό περιβάλλον, καθώς και για τις έννοιες της τεκμηρίωσης και των μεταδεδομένων, σε μια ομάδα μαθητών της Α΄ Λυκείου που έχει αναλάβει την οργάνωση της βιβλιοθήκης του σχολείου υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Ευαγγελίας Καρίμαλη. Παράλληλα με την ενδιαφέρουσα και ζωντανή συζήτηση με τα παιδιά και με τις καθηγήτριες Ευαγγελία Καρίμαλη και Καλυψώ Λάζου, έγινε συνάντηση με τον διευθυντή του λυκείου Χρήστο Φανίδη και τον υποδιευθυντή Σωτήρη Χασάπη, κατά την οποία η διοίκηση του σχολείου ενημερώθηκε για το έργο ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ και για τις δράσεις υποστήριξης ψηφιακών υποδομών και δικτύωσης που περιλαμβάνει.

Γιώργος Τζεδόπουλος, Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών

Πώς να μη διαβάσεις ένα μυθιστόρημα. Η «εξ αποστάσεως ανάγνωση» (distant reading)
Μπορεί να αναλύσει κανείς λογοτεχνικά κείμενα χωρίς καν να τα διαβάσει; Να οδηγηθεί σε συμπεράσματα που αφορούν αφηγηματικές δομές και λογοτεχνικά μοτίβα χωρίς να καταφύγει στην παραδοσιακή μέθοδο της εκ του σύνεγγυς ανάγνωσης (close reading); Ναι, απαντά ο Franco Moretti, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, εισηγητής της μεθόδου της μη ανάγνωσης ή εξ αποστάσεως ανάγνωσης (distant reading). Η εν λόγω μέθοδος, η οποία προϋποθέτει τη χρήση αλγορίθμων, στατιστικών εργαλείων και προγραμμάτων, αναπτύσσει ποσοτικές μεθόδους για να διαχειριστεί μεγάλο όγκο δεδομένων που παρέχεται από ψηφιοποιημένα λογοτεχνικά έργα, αποτυπώνοντας τα αποτελέσματα υπό μορφή γραφημάτων και δέντρων.

Διαβάστε περισσότερα

To δίκτυο υποδομών για την έρευνα στις ανθρωπιστικές επιστήμες DARIAH-GR/ΔΥΑΣ και η υποδομή γλωσσικών πόρων, τεχνολογιών και υπηρεσιών clarin:el ενώνουν τις δυνάμεις τους! Αποτέλεσμα αυτής της σύμπραξης είναι η ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ, η εθνική υποδομή για τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες και τέχνες, και για τη γλωσσική έρευνα και καινοτομία. Ανακαλύψτε και χρησιμοποιήστε ψηφιακά εργαλεία και πόρους, αξιοποιώντας τις υπηρεσίες των δύο συνιστωσών της υποδομής. Ενημερωθείτε για ψηφιακές τεχνικές και μεθόδους. Εκπαιδευτείτε στη χρήση ψηφιακών πόρων και πραγματοποιήστε την έρευνά σας σε τομείς των ανθρωπιστικών επιστημών και τεχνών και της γλωσσικής επιστήμης με τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας.
Περισσότερα: https://apollonis-infrastructure.gr/

Αναλύοντας ψηφιακά τα κείμενα

Διαβάστε περισσότερα

Στις 28-1-2019, στο Κέντρο Τύπου ΥΨΗΠΤΕ (Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης) στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα την παρουσίαση των θεματικών αξόνων που άπτονται του μαθητικού διαγωνισμού οπτικοακουστικής ψηφιακής δημιουργίας Η ιστορία σου είναι ιστορία της πόλης σου, τον οποίο προκήρυξε η Εκπαιδευτική Τηλεόραση, το Υπουργείο Παιδείας, το Τμήμα Αρχειονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας.

Διαβάστε περισσότερα

silvio-kundt-65518-unsplash.jpg

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα PARTHENOS θα φιλοξενήσει στο CNRS-MAP στη Μασσαλία το εργαστήριο Share – Publish – Store – Preserve. Methodologies, Tools and Challenges for 3D Use in Social Sciences and Humanities. Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί 25-27 Φεβρουαρίου 2019 και θα περιλαμβάνει παρουσιάσεις και εκπαιδευτικές συνεδρίες σχετικά με εργαλεία για τρισδιάστατη απεικόνιση δεδομένων.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το εργαστήριο βλ. εδώ

Ελένη Βερναρδάκη, Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών

sergio-zamudio-479888-unsplash
Ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο μπορεί να απευθύνεται σε μία κλειστή κοινότητα (π.χ. τους υπαλλήλους μιας υπηρεσίας) ή να απευθύνεται σε ευρύτερες ομάδες χρηστών. Στη δεύτερη περίπτωση ο οργανωτής επιδιώκει να προσελκύσει τους καλύτερους υποψήφιους και να εξασφαλίσει ότι αυτό θα έχει τη μέγιστη δυνατή χρησιμότητα.

Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι επιδιώξτε τη μέγιστη δυνατή δημοσιότητα της πρόσκλησης, χωρίς να φοβηθείτε τις παγίδες και το φόρτο που συνεπάγεται η διαδικασία επιλογής.

Στο τέλος του παρόντος κειμένου υπάρχει ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα εργασιών ενός εκπαιδευτικού εργαστηρίου. Προτάσσουμε όμως κάποιες χρήσιμες συμβουλές, που θα σας βοηθήσουν στην απρόσκοπτη προετοιμασία του:

Διαβάστε περισσότερα

rawpixel-760103-unsplash-sm

Στο πλαίσιο των δράσεων που διοργανώνει η ελληνική ομάδα χρηστών του Heurist, πραγματοποιήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2018 στο Ψηφιακό εργαστήριο του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα εξαιρετικά επιτυχημένο εργαστήριο από το δημιουργό της πλατφόρμας Ian Johnson, επίτιμο συνεργάτη του Πανεπιστημίου του Sydney. Διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες στο blog της ομάδας.
Την επομένη, 20 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της συνεργασίας ανάμεσα στο Heurist User GroupGR και το ΔΥΑΣ, η Ακαδημία Αθηνών διοργάνωσε στο κτίριο της οδού Αναγνωστοπούλου ένα clinic- πρακτική άσκηση για χρήστες του Heurist.
Διαβάστε περισσότερα