DH t(r)ip της Παρασκευής_23 | “Χτίζοντας” τη γνώση από κοινού: Crowdsourcing ή, αλλιώς, πληθοπορισμός
Το 2006 στο περιοδικό τεχνολογίας Wired ένας περίεργος όρος έκανε την πρώτη του εμφάνιση: “Crowdsourcing”. Ο υβριδικός αυτός όρος (crowd=πλήθος και outsourcing=εξωτερική ανάθεση εργασιών) που στα ελληνικά μεταφράζεται ως “πληθοπορισμός”, χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τη διαδικτυακή πρακτική κατά την οποία προτείνεται -συνήθως από έναν φορέα- σε μία ομάδα ατόμων με ετερόκλητες γνώσεις να αναλάβει εθελοντικά μια εργασία, η οποία μπορεί να ποικίλλει σε πολυπλοκότητα και στο βαθμό προσφοράς των συμμετεχόντων σε προσωπική εργασία, χρήματα, γνώση ή εμπειρία.Παράλληλα με την τελειοποίηση των τεχνικών ψηφιοποίησης, αποθήκευσης και πρόσβασης σε ψηφιακά τεκμήρια και την ταχύτατη εξοικείωση του κοινού με τις ψηφιακές τεχνολογίες, ο πληθοπορισμός εξελίχθηκε από τάση σε κανόνα, καθώς προάγει την αξιοποίηση των δεξιοτήτων και της εμπειρίας του κοινού και ένα νέο συνεργατικό ήθος που αποσκοπεί όχι τόσο στη μείωση του κόστους, όσο στη δημοκρατικοποίηση της γνώσης.
Ας δούμε μερικές πρωτοβουλίες που βασίζονται στη λογική του πληθοπορισμού, συνδυάζοντας τη συνεργασία και τη συμμετοχή του κοινού με την επιστημονική πρόοδο:
Η αναπάντεχα μαζική συμμετοχή του κοινού σε ένα επιστημονικό project το 2006, οδήγησε στη δημιουργία του zooniverse, της μεγαλύτερης και δημοφιλέστερης πλατφόρμας συμμετοχικής επιστήμης. Η λειτουργία της υποστηρίζεται από ένα δίκτυο ακαδημαϊκών φορέων, που τροφοδοτούν την πλατφόρμα με νέες προτάσεις και (προ)καλούν το κοινό να περιηγηθεί εικονικά από τις παρυφές του διαστήματος μέχρι τα άδυτα του μικρόκοσμου, συνεισφέροντας παράλληλα στην αποκωδικοποίηση, ψηφιακή μετεγγραφή και αρχειοθέτηση δεδομένων. Εξίσου ενδιαφέρον και δημιουργικό, το project MicroPasts αποτελεί έναν διαδικτυακό χώρο που παρέχει τις υποδομές για τη δημιουργική συνάντηση επαγγελματιών και μη, οι οποίοι χρηματοδοτούν, σχεδιάζουν και αναπτύσσουν συνεργατικά τις δικές τους πληθοποριστικές εφαρμογές για την αρχαιολογία, την ιστορία και τη μελέτη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το project DIY History της Βιβλιοθήκης της Iowa δίνει τη δυνατότητα στο ευρύ κοινό να συνδράμει στο έργο της αξιοποίησης και προβολής των ιστορικών τεκμηρίων της βιβλιοθήκης: επιστολές και ημερολόγια της περιόδου του Αμερικανικού Εμφυλίου, σελίδες προσωπικών ημερολογίων γυναικών που έζησαν στα τέλη του 19ου αιώνα, χειρόγραφες συνταγές μαγειρικής της περιόδου1600-1960, καθώς και άλλα κείμενα που προέρχονται από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Iowa,περιμένουν τους ενδιαφερόμενους εθελοντές να συνεισφέρουν στην ψηφιακή μεταγραφή τους προσφέροντας μια -έστω μικρή- συνδρομή σε έναν κοινό στόχο.
Την ίδια στιγμή, 80.103 σελίδες έχουν ήδη μεταγραφεί ψηφιακά από τον Ιούλιο του 2013, που το Smithsonian Transcription Center ξεκίνησε τη λειτουργία του. 31 διαφορετικά project που συγκεντρώνουν υλικό από 8 μουσεία, αρχεία και βιβλιοθήκες του Smithsonian, αναζητούν εθελοντές για την ψηφιακή αναπαραγωγή ιστορικών τεκμηρίων.
Σας άνοιξε η όρεξη για δράση; Η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης σας καλεί να συμμετάσχετε στη μεταγραφή των μενού ιστορικών εστιατορίων της πόλης από τα μέσα του 19ου αι. Ο μεγάλος όγκος αρχείων (45.000 μενού) καθιστά την αναζήτηση πληροφοριών δύσκολη και λόγω της απαιτητικής, από πλευράς χρόνου, ψηφιακής αναπαραγωγής, η Βιβλιοθήκη χρησιμοποιεί την πληθοποριστική μέθοδο για την υλοποίησή της. Αντίστοιχα ευρύ είναι και το project Ensemble, χάρη στο οποίο θεατρικά προγράμματα, τίτλοι παραστάσεων, ονόματα συντελεστών, θέατρα, ημερομηνίες, ακόμη και οι διαφημίσεις που περιλαμβάνονταν σε έντυπα προγράμματα του περασμένου αιώνα, βρίσκουν τη θέση τους σε ένα ψηφιακό αποθετήριο διευκολύνοντας ερευνητικές αναζητήσεις.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πρωτοβολίες πληθοπορισμού είναι το Old weather, όπου οι εθελοντές καλούνται να μεταγράψουν τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις από ημερολόγια πλοίων, συμβάλλοντας όχι μόνο στην αποκατάσταση ενός σημαντικού όγκου ιστορικής πληροφορίας, αλλά κυρίως στην πρόβλεψη μελλοντικών καιρικών συνθηκών και φαινομένων.
H t(r)ip team της ερευνητικής ομάδας Ακαδημίας Αθηνών DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ:
Διδώ -Δανάη Γεωργούλα, Άννα Μαρία Σιχάνη, Ηράκλειτος Σουγιουλτζόγλο, Γεράσιμος Χρυσοβιτσάνος