Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Οκταβιανός, ο επονομαζόμενος Αύγουστος, θεωρούσε την επιβολή της Pax Romana ως ένα από τα πιο σημαντικά του επιτεύγματα. Σε κείμενο που απαριθμεί τα πεπραγμένα του ‒Res Gestae Divi Augusti‒ το οποίο αναρτήθηκε σε επιγραφές στις μεγάλες πόλεις των επαρχιών (στο ναό του Αυγούστου στην Άγκυρα σώζεται το πληρέστερο αντίγραφο στα λατινικά και σε ελληνική μετάφραση) αναφέρεται: «[…] αφού έσβησα τη φωτιά των εμφυλίων πολέμων, εκπλήρωσα τις προσευχές των συμπολιτών μου […] αποδίδοντας τον έλεγχο στη Σύγκλητο και στον λαό της Ρώμης». Έτσι, το 9 π.Χ. εγκαινίασε με προτροπή της Συγκλήτου ‒πολιτικό σώμα υποταγμένο πλέον στην βούληση του Αυτοκράτορα ‒ τον Βωμό της σεβαστής ειρήνης (Ara Pacis Augustae). Ο βωμός είναι ενταγμένος σε περιτοίχισμα με ιστορημένα ανάγλυφα σε όλες του τις όψεις, στην ανώτερη ζώνη. Στην κατώτερη ζώνη έχει σκαλιστεί υπέροχος σχηματοποιημένος φυτικός και ζωικός διάκοσμος, αλληγορία της αφθονίας και της ευκαρπίας στον χρυσό αιώνα του Αυγούστου.
Διαβάστε περισσότεραAuthor Archives: ΑΣΚΤ DARIAH-GR/ΔΥΑΣ
Χριστίνα Δημακοπούλου
Γεννήθηκα το 1983 στην Αθήνα. Σπούδασα Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 2007 έφυγα για το Παρίσι για να συνεχίσω τις σπουδές μου στην Ιστορία της Τέχνης στο πανεπιστήμιο Université de Paris I. Το 2010 ξεκίνησα τη διδακτορική μου διατριβή στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, απ’ όπου και έλαβα το διδακτορικό μου δίπλωμα στην Ιστορία της Τέχνης οκτώ χρόνια αργότερα. Αντικείμενο της διδακτορικής μου έρευνας υπήρξε ο θεσμικός ρόλος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Από το 2018 συμμετέχω ως επιστημονικός συνεργάτης σύνταξης στην εξαμηνιαία επιστημονική επιθεώρηση Κρίση (Αθήνα, Εκδόσεις Τόπος – http://e-krisi.gr/ ). Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα εστιάζονται στην ιστορία των καλλιτεχνικών θεσμών στη διατομή της με το πεδίο της Ιστορίας της Τέχνης. Η πρόσφατη εμπλοκή μου στο DARIAH-GR/ΔΥΑΣ, της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες, στάθηκε αφορμή μιας πιο συστηματικής γνωριμίας με το πεδίο της ψηφιακής Ιστορίας της Τέχνης και τις ερευνητικές εφαρμογές της.
DH t(r)ip της Παρασκευής_46 | Ψηφιακά εργαλεία για την Ιστορία της τέχνης: η περίπτωση των Cranach
Η προσέγγιση του έργου καλλιτεχνών της δυτικής παράδοσης υπό μια ανανεωμένη οπτική, μια οπτική που είναι πλέον δυνατή χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία, συνιστά ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ζήτημα για την Ιστορία της τέχνης. Η προσέγγιση του έργου των Cranach μέσω ψηφιακών εργαλείων αποτελεί μια τέτοια περίπτωση χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας για τη μελέτη και την παρουσίαση των ερευνητικών αντικειμένων της ιστορίας της τέχνης, περίπτωση η οποία εντάσσεται το δίχως άλλο στο πλαίσιο του διαλόγου που αναπτύσσει η Ιστορία της τέχνης με την ψηφιακή τεχνολογία στη σύγχρονη εποχή. Ποιοι ήταν όμως οι Cranach; Υπό το όνομα Cranach αναγνωρίζονται τρεις ζωγράφοι: ο Lucas Cranach ο πρεσβύτερος (1472-1553) και οι δυο γιοι του Lucas Cranach ο νεότερος (1515-1586) και Hans Cranach (1513-1537). Ένα πάντως είναι σίγουρο, ότι το όνομα Cranach έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της γερμανικής τέχνης της Αναγέννησης του 16ου αιώνα. Στο εργαστήριο των Cranach φιλοτεχνήθηκαν χιλιάδες έργα που απευθύνονταν τόσο σε καθολικούς όσο και σε προτεστάντες τα οποία όχι μόνο πουλήθηκαν αλλά και αντιγράφτηκαν (ή παραλλάχθηκαν) μαζικά.
DH t(r)ip της Παρασκευής_44 | Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης: Ένα νέο ερευνητικό πεδίο
Η Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης (Digital Art History) αποτελεί μια υποπεριοχή των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών (Digital Humanities). Τι ονομάζουμε όμως Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες; Το American Council of Learned Societies το 2006 διατύπωσε έναν ορισμό περί ψηφιακής επιστημονικής έρευνας (Digital Scholarship) στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, αλληλοεμπλέκονται διαδικασίες που αφορούν αφενός τη συγκρότηση ψηφιακών βάσεων δεδομένων και αφετέρου την ψηφιακή ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων με σκοπό την παραγωγή νέας επιστημονικής γνώσης. Με βάση αυτόν τον σχηματικό ορισμό, η Ιστορία της Τέχνης εφαρμόζει αυτές τις διαδικασίες στο δικό της πεδίο έρευνας εργαζόμενη προς δύο κατευθύνσεις οι οποίες αντιστοιχούν στη διάκριση μεταξύ ψηφιοποιημένης και ψηφιακής Ιστορίας της Τέχνης.
DH t(r)ip της Παρασκευής_40 | Το φαινόμενο των immersive exhibitions: Μια νέα μορφή ψηφιακής μνημειακότητας
Ο όρος immersive προέρχεται από το ρήμα immerse που στα αγγλικά έχει διπλή σημασία. Στην κυριολεκτική του σημασία σημαίνει εμβαπτίζω ή βυθίζω ένα αντικείμενο κάτω από την επιφάνεια ενός υγρού στοιχείου. Μεταφορικά χρησιμοποιείται για να δηλώσει την κατάσταση της ολοκληρωτικής απορρόφησης ή της «βύθισης» κάποιου σε μια δραστηριότητα. Από αυτήν τη δεύτερη μεταφορική σημασία του ρήματος προκύπτει το επίθετο immersive το οποίο σε ελεύθερη ελληνική μετάφραση θα μπορούσε να αποδοθεί ως «συναρπαστικός», «καθηλωτικός» ή «επιβλητικός». H ιδέα των immersive exhibitions υπόσχεται ακριβώς αυτό. Μια συναρπαστική, δηλαδή, εμπειρία «εμβύθισης» σ’ ένα μη στατικό εικαστικό περιβάλλον το οποίο εκδιπλώνεται και αναδιπλώνεται διαρκώς μέσω προβολέων στον τρισδιάστατο χώρο και σε τεράστιες επιφάνειες χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων υπό τη συνοδεία μουσικής ή ψηφιακά επεξεργασμένων ήχων. Εντός αυτών των ειδικά διαμορφωμένων χώρων προβολής, η ενεργοποίηση του βλέμματος δεν είναι πια ο μόνος όρος προσέγγισης του έργου το οποίο λόγω των διαστάσεων και της χωροταξικής του διάταξης δεν «χωρά» ούτε μέσα στο πεδίο της περιφερειακής όρασης επιβάλλοντας την ενεργοποίηση ενός μεγαλύτερου φάσματος των αισθητηριακών δυνατοτήτων του θεατή.
Ψηφιακές επανεκθέσεις
H αναδημιουργία εκθέσεων του παρελθόντος, το φαινόμενο δηλαδή των επανεκθέσεων, αποτελεί μια σχετικά πρόσφατη επιμελητική πρακτική. Η ψηφιακή τεχνολογία δίνει πλέον τη δυνατότητα να «παρακάμπτεται» η «φυσική» ανασύσταση μιας έκθεσης στον πραγματικό χώρο και να πραγματοποιείται στον χώρο του διαδικτύου. Και δεν πρόκειται για μια αλλά για πολλές «επανεκθέσεις».
Η μέθοδος της ανάλυσης δικτύων στην υπηρεσία των μεγάλων θεσμικών εκθέσεων
Η ανάλυση δικτύων έχει τα τελευταία χρόνια κατακτήσει και το πεδίο των θεσμικών εκθέσεων αποτελώντας σε κάποιες περιπτώσεις το κύριο μεθοδολογικό εργαλείο της επιστημονικής επιμέλειάς τους. Μέχρι σήμερα δύο τέτοιες σημαντικές εκθέσεις, διοργανωμένες σε μουσεία των ΗΠΑ, έχουν αφήσει πίσω τους αναρτημένες στο διαδίκτυο ως «νέας γενιάς» διαδραστικούς ψηφιακούς καταλόγους, τις αντίστοιχες ψηφιακές εφαρμογές βασισμένες στην μέθοδο της ανάλυσης δικτύων.
H Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης και η μέθοδος της ανάλυσης δικτύων (network analysis)
Η Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης, δηλαδή ο κλάδος της Ιστορίας της Τέχνης που βασίζεται στην χρήση και αξιοποίηση των νέων εργαλείων της ψηφιακής τεχνολογίας, μετρά αισίως μια εικοσαετία ζωής τείνοντας μάλιστα τα τελευταία χρόνια να αυτονομηθεί από τον κορμό της παραδοσιακής Ιστορίας της Τέχνης και να καθιερωθεί θεσμικά (εντός των πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων) ως διακριτό ερευνητικό πεδίο. Αν μέχρι πρόσφατα η επαφή της Ιστορία της Τέχνης με την ψηφιακή τεχνολογία αφορούσε κατά κύριο λόγο το επίπεδο της συλλογής, ψηφιοποίησης και ταξινόμησης εικόνων αλλά και κειμενικών τεκμηρίων μέσω της συγκρότησης ειδικών βάσεων δεδομένων καλλιτεχνικού περιεχομένου, σήμερα αυτή η συνύπαρξη τείνει να γίνει πιο δυναμική με την ψηφιακή τεχνολογία να έχει πλέον διεισδύσει στον ίδιο τον ερευνητικό πυρήνα της Ιστορίας της Τέχνης ανοίγοντας χώρο σε νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις.
Διεθνές Συνέδριο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη”
Εισηγήσεις και πολυμεσικό υλικό (βίντεο) από το Διεθνές Συνέδριο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη” που διοργάνωσε, ως τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου RECODE, τo Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στην Αθήνα (ΕΙΕ, 14-15 Ιανουαρίου 2015) μπορούν να αναζητηθούν εδώ. Στόχος του συνεδρίου, στο οποίο συμμετείχαν σημαντικοί πανεπιστημιακοί και ερευνητές από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με ειδίκευση στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, ήταν η ανάδειξη βασικών θεμάτων για την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης. Για τον σκοπό αυτό, έγινε επίσημη παρουσίαση των Συστάσεων Πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, οι οποίες διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του έργου RECODE. Η διοργάνωση του εν λόγω Συνεδρίου από το ΕΚΤ στο πλαίσιο άσκησης του θεσμικού του ρόλου για την ενίσχυση της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης, ανέδειξε τη συμβολή και τον ενεργό του ρόλο στον τομέα αυτό.
Πηγή: http://enewsletter.ekt.gr/issue/283
Μαρία Χατζή, ΑΣΚΤ
Ο Σωκράτης animated
Το μεταγλωττισμένο στην αγγλική γλώσσα επεισόδιο της σειράς Αnimated Philοsophers της Ελληνικής Δημόσιας Τηλεόρασης με θέμα τον Σωκράτη προσέλκυσε το ενδιαφέρον και εκτός ελληνικών συνόρων όπως προκύπτει από το αφιέρωμα αυτό στην ιστοσελίδα Οpenculture. Ο συντάκτης του Josh Jones εμφανίζει τον Έλληνα φιλόσοφο σαν τον πρώτο ροκ σταρ της φιλοσοφίας, ενώ εξετάζει την επίδραση του φιλοσοφικού του λόγου στη χριστιανική διδασκαλία αλλά και της Σωκρατικής μεθόδου στη διανοητική ιστορία της Δύσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω σειρά καταπιάστηκε με πληθώρα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων όπως οι Πλάτων, Αριστοτέλης, Δημόκριτος, Επίκουρος, Πυθαγόρας και άλλοι, τα δε επεισόδιά της είναι διαθέσιμα εδώ.
Μαρία Χατζή, ΑΣΚΤ
Μουσεία και νέες τεχνολογίες στο ArtMuseumTeaching.com
To ArtMuseumTeaching.com αποτελεί συνεργατικό διαδικτυακό forum σχεδιασμένο να διασυνδέσει σε μία ψηφιακή κοινότητα εκπαιδευτικούς, ιδέες και πηγές από το χώρο της εκπαίδευσης όπως αυτή παρέχεται στα μουσεία τέχνης. Στην κατηγορία με τίτλο MuseumTech o επισκέπτης του forum έρχεται σε επαφή με ενδιαφέρουσες πληροφορίες και ιδέες που αφορούν στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών από πολιτιστικούς οργανισμούς (μουσεία, γκαλερί κλπ.).
Ο επισκέπτης βρίσκει λχ. απαντήσεις στο τι είναι οι Ανοικτές Συλλογές “Open collections” και πώς συνδέονται με Διεπαφές Προγραμματισμού Εφαρμογών “Application Programming Interfaces –APIs”. Ενημερώνεται επίσης σχετικά με καλές πρακτικές όπως η χρήση πολυμεσικών οδηγών, “multimedia guides”, από το κοινό που επισκέπτεται τη μόνιμη έκθεση του Clark Art Institute.
Το forum είναι ανοικτό σε σχολιασμό και ενθαρρύνει τους επισκέπτες του να εισφέρουν με κείμενά τους στο διάλογο αυτό που αναπτύσσεται μεταξύ των επαγγελματιών του χώρου της μουσειακής εκπαίδευσης.
Μαρία Χατζή, ΑΣΚΤ
Μία επισκόπηση της εκδήλωσης με θέμα «DARIAH: Η ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία της έρευνας στις ανθρωπιστικές σπουδές και τις τέχνες»
Στην εκδήλωση που οργάνωσε στις 26 Ιουνίου 2015 στο κεντρικό κτήριο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (Πατησίων 42, αίθουσα Πρεβελάκη) η ομάδα έργου της ΑΣΚΤ, συμμετείχαν, πλην των μελών της ομάδας, αξιόλογες ομιλήτριες με εισηγήσεις που κινήθηκαν, με αφορμή και άξονα τη δημιουργία της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής DARIAH-GR, γύρω από τη χρησιμότητα της ψηφιακής τεχνολογίας στην ανάπτυξη της έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες.
Η εφαρμογή USEUM και η επαυξημένη πραγματικότητα στην τέχνη
Η εφαρμογή, ελληνικής έμπνευσης μάλιστα, με την ονομασία USEUM φιλοδοξεί να αποτελέσει ψηφιακό πεδίο προβολής των σύγχρονων, ανερχόμενων εικαστικών δημιουργών και των έργων τους. Η καινοτόμος αυτή ιδέα ανήκει στην 26χρονη Φωτεινή Βαλεοντή η οποία συνδύασε τις γνώσεις και σπουδές της στην πληροφορική με το ενδιαφέρον και τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην τέχνη και την επαυξημένη πραγματικότητα, “augmented reality”, για τα μουσεία και την πολιτισμική κληρονομιά. Η εφαρμογή που ξεκίνησε στο πλαίσιο της διατριβής της στο UCL, έλαβε ήδη το πρώτο βραβείο στο “Athens Startup Weekend” και έχει προσελκύσει ξένους και έλληνες επενδυτές έχοντας εξελιχθεί σε εταιρεία με έδρα στην Αγγλία.
Ο χρήστης του USEUM επισκέπτεται ουσιαστικά ένα εικονικό μουσείο το οποίο περιλαμβάνει την έκθεση των καλλιτεχνών και το κατάστημα δώρων με έργα τους αποτυπωμένα σε χρηστικά αντικείμενα όπως θήκες iPhone. Από τις πωλήσεις αυτές οι καλλιτέχνες έχουν σημαντικό κέρδος που αγγίζει το 70%.
Για παλαιότερα έργα για τα οποία έχει λήξει ο χρόνος προστασίας με βάση τη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας, είναι δυνατή και η χρήση του “crowdsourcing”, οι χρήστες μπορούν δηλαδή να προσθέτουν τα αγαπημένα τους έργα στην εφαρμογή. Μπορούν επίσης να σχολιάζουν και να μοιράζονται έργα μεταξύ τους, καθώς και να αναζητούν έργα με λέξεις-κλειδιά, ενώ οι χρήστες smartphones έχουν πρόσβαση και στην εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητες USEUM Lens.
Μαρία Χατζή, ΑΣΚΤ