DH t(r)ip της Παρασκευής_59 | Covid-19, ιστορία και διαδίκτυο
Η πανδημία του Covid-19 γέννησε έντονο ενδιαφέρον για πανδημίες και επιδημίες στο παρελθόν. Πολλές από τις αναζητήσεις μας μπορούν να ικανοποιηθούν ψηφιακά, καθώς ήδη πριν ξεσπάσει ο Covid-19 η διεθνής κοινότητα των ιστορικών της ιατρικής και της υγείας και οι θεσμικοί τους φορείς είχαν θέσει στη διάθεση της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας πρωτογενές υλικό και ερευνητικά βοηθήματα για παλαιότερους αιώνες. Το υλικό αυτό συμπληρώνεται και από την ψηφιακή επικοινωνία με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες υπερβαίνουν τα παλαιότερα σύνορα της γνώσης.
φωτογραφία του Felix Nadar. Πηγή Wellcome Collection,
(Άδεια CC BY 4.0)
Χωρίς αμφιβολία η έκρηξη πληροφόρησης, τα ψηφιακά εργαλεία και οι πλατφόρμες έχουν συμβάλει στον εκδημοκρατισμό της πρόσβασης στη γνώση ενός πολύ ειδικού ιστοριογραφικού πεδίου και, ευρύτερα, στην άνοδο της διεπιστημονικότητας. Καθώς δε στο πεδίο της ιστορίας της υγείας συναντώνται τα ενδιαφέροντα ιστορικών, φιλολόγων, ανθρωπολόγων, βιολόγων, ιατρών, περιβαλλοντολόγων, κοινωνιολόγων και γεωγράφων, κανείς δεν μπορεί να είναι κάτοχος σε ίσο βάθος της βιβλιογραφίας κάθε ειδικότητας. Ωστόσο, η διεπιστημονική επικοινωνία έχει διευκολυνθεί πολύ σημαντικά από τα ψηφιακά μέσα. Η ενημέρωση ενός ερευνητή στο χώρο της ιστορίας της υγείας δεν θα ήταν η ίδια χωρίς τον ψηφιακό κόσμο και τις ταχύτητές του. Είναι δύσκολο όμως να διατηρεί κανείς την ικανότητα της κριτικής ανάγνωσης και πρόσληψης σε όλο το διεπιστημονικό φάσμα. Για το λόγο αυτό η σταχυολόγηση έγκυρων πηγών ψηφιακών δεδομένων από το διαδίκτυο, που ακολουθεί, έχει τη σημασία της.
ιατρός και νοσοκόμα με τραυματία.
Πηγή Wellcome Collection,
(Άδεια CC BY 4.0)
Λόγω των συνθηκών απορρύθμισης της ερευνητικής κοινότητας εξ αιτίας της πανδημίας ορισμένοι εκδοτικοί οίκοι έχουν θέση στη διάθεση της κοινότητας αρκετές από τις εκδόσεις τους δωρεάν. Από την αρχή της πανδημίας αυτές είναι προσβάσιμες στις ιστοσελίδες του Πανεπιστημίου Mcgill και του Project Muse.
Από τους θεσμικούς φορείς πολλοί έχουν αναπτύξει την επικοινωνία τους μέσω του Twitter. Ο σημαντικότερος από αυτούς είναι το Wellcome Collection: @ExploreWellcome και @WellcomeLibrary. Το ίδιο ισχύει και για το Royal College of Surgeons of Edinburgh Library με το αρχείο του @RCSEdArchive και το μουσείο @surgeonshall αλλά και το London School of Hygiene & Tropical Medicine με τη βιβλιοθήκη @LSHTMlibrary και το αρχείο της Σχολής @LSHTMarchives. Το Wellcome Collection επίσης αποτελεί πηγή εικονογραφικού υλικού, το οποίο παρέχεται με άδειες χρήσης Creative Commons, όπως οι εικόνες που συνοδεύουν το παρόν κείμενο. Στη Νέα Υόρκη ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η NY Academy of Medicine (@NYAMHistory). Από άλλους φορείς ξεχωρίζει το Centre for Global History of Health του Πανεπιστημίου του Υορκ (@CGHH_York). Για μια περιβαλλοντική διεπιστημονική προσέγγιση μπορεί κανείς να ανατρέξει στο Rachel Carson Center for Environment and Society (@CarsonCenter).
Σημαντικοί για την ενημέρωση της επιστημονικής κοινότητας είναι και αξιόλογοι μεμονωμένοι ερευνητές, όπως οι μεσαιωνολόγοι Michelle Ziegler (@MZiegler3) και Monica Green (@monicaMedHist).
Συγγραφή: Κατερίνα Γαρδίκα, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Επιμέλεια: Ελένη Βερναρδάκη