DH t(r)ip της Παρασκευής_35 | Ξαναγράφοντας την ιστορία της λογοτεχνίας

Franco Moretti και Stanford Literary Lab
Η βασική ιδέα της μεθόδου της εξ αποστάσεως ανάγνωσης στηρίζεται στο γεγονός ότι είναι ανθρωπίνως αδύνατο να διαβαστεί και να αναλυθεί εις βάθος ο τεράστιος όγκος της εκδοτικής παραγωγής ανά τους αιώνες. Ακόμα και αν ο μελετητής περιοριστεί στον λογοτεχνικό κανόνα, θα πρέπει να εξαιρέσει χιλιάδες άλλα έργα που δεν ανήκουν σε αυτόν. Αυτό όμως που είναι ανθρωπίνως αδύνατο, να επεξεργαστεί δηλαδή κανείς και να αναλύσει εις βάθος έναν τόσο μεγάλο όγκο πληροφορίας, είναι δυνατό για τον υπολογιστή. Με αυτό το σκεπτικό ίδρυσε ο Franco Moretti to 2010, από κοινού με τον Matthew Jockers, το Stanford Literary Lab, ένα ερευνητικό εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, το οποίο εφαρμόζει υπολογιστικές/ποσοτικές μεθόδους στην ανάλυση της λογοτεχνίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγεται στο Lab δημοσιεύονται ως Pamphlets του Literary Lab. To εν λόγω εργαστήριο αποτελεί ένα από τα πλέον πρωτοπόρα ερευνητικά κέντρα που προάγουν την υπολογιστική λογοτεχνική κριτική.

Η ιστορία της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας «εξ αποστάσεως»
Η Ευρωπαϊκή Συνεργασία στην Επιστήμη και στην Τεχνολογία (COST) είναι ένας χρηματοδοτούμενος από την Ευρωπαϊκή Ένωση οργανισμός για τη δημιουργία ερευνητικών δικτύων, που ονομάζονται COST Actions.
Ένα από τα δίκτυα αυτά είναι το Distant Reading for European Literary History (COST Action CA16204).  Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο ερευνητών το οποίο θα αναπτύξει τις μεθόδους που είναι αναγκαίες για να αλλάξει ο τρόπος που γράφεται η ιστορία της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Σκοπός της Δράσης, η οποία βασίζεται στο πρότυπο της εξ αποστάσεως ανάγνωσης (distant reading), είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη υπολογιστικών μεθόδων για την ανάλυση λογοτεχνικών κειμένων σε τουλάχιστον 10 ευρωπαϊκές γλώσσες. Αναδεικνύοντας δομές και εξελικτικά μοτίβα στην ευρωπαϊκή λογοτεχνική παράδοση, η Δράση θα ενισχύσει τη δημιουργία μιας ευρύτερης και περιεκτικότερης ευρωπαϊκής λογοτεχνικής ιστορίας, η οποία θα αναδείξει την ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα. Για τον σκοπό αυτό, θα συγκροτηθεί μια πολύγλωσση συλλογή κειμένων ευρωπαϊκής λογοτεχνίας (European Literary Text Collection – ELTeC), η οποία μέχρι στιγμής περιλαμβάνει 2.500 μυθιστορήματα σε τουλάχιστον 10 ευρωπαϊκές γλώσσες. Το σώμα αυτό θα επιτρέψει την εφαρμογή και ανάπτυξη υπολογιστικών μεθόδων κειμενικής ανάλυσης, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε αναθεώρηση βασικών εννοιών και παραδοχών στη λογοτεχνική θεωρία και ιστορία. Επιπλέον η Δράση θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη και διάχυση μεθόδων, καλών πρακτικών, προτύπων και εργαλείων σχετικών με την έρευνα που εφαρμόζει τη μέθοδο της εξ αποστάσεως ανάγνωσης.