DH t(r)ip της Παρασκευής_49 | Η μελέτη αρχαίων επιγραφών στην εποχή των Digital Humanities

Σύνολα αρχαίων κειμένων από ενεπίγραφα μνημεία έχουν ψηφιοποιηθεί και καταχωριστεί σε βάσεις δεδομένων όπως την Searchable Greek Inscriptions από το The Packard Humanities Institute μέσω της οποίας οι ερευνητές της Επιγραφικής έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν κείμενα σε ψηφιακή μορφή, κατηγοριοποιημένα ανά γεωγραφικές περιοχές. Μία ακόμη σημαντική βάση δεδομένων είναι η Attic Inscriptions Online η οποία ενώ αρχικά περιλάμβανε μεταφράσεις αρχαίων αττικών επιγραφών αναπτύσσεται συνεχώς, όχι μόνο ως προς τον αριθμό των επιγραφών (πάνω από 20.000) αλλά και με την προσθήκη εποπτικού υλικού, γεωγραφικών προσδιορισμών, καταλόγου ονομάτων και βιβλιογραφικής τεκμηρίωσης. Επιπλέον, η σύνθετη αναζήτηση επιγραφών με κριτήρια (χρονολόγηση, τύπο επιγραφής κ.ά.) αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τους επιγραφολόγους.

Πέρα από την ψηφιοποίηση επιγραφών και την τεκμηρίωσή τους με ψηφιακά μέσα, ένα σημαντικό βήμα εξέλιξης αποτελεί η κωδικοποίηση κειμένων που προφέρει νέες δυνατότητες στις ερευνητικές προσεγγίσεις των μελετητών. Η πιο σημαντική πρωτοβουλία σε αυτό τον τομέα είναι το TEI  που αναπτύσσει οδηγίες και πρακτικές για την κωδικοποίηση κειμένων. Αξιοποιώντας αυτό το πρότυπο, η διεθνής συνεργατική προσπάθεια  EpiDoc  παρέχει οδηγίες και εργαλεία για τη χρήση του TEI στην κωδικοποίηση επιγραφών, παπύρων και άλλων αρχαίων κειμένων. Το πρότυπο έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για τη δημοσίευση ψηφιακών εκδόσεων κειμένων όπως Inscriptions of Aphrodisias, Tripolitania, Duke Databank of Documentary Papyri, Digital Corpus of Literary Papyri, EAGLE Europeana Project.

Ένα από τα κύρια ζητήματα που απασχολούν τους μελετητές των αρχαίων επιγραφών είναι η αποκατάσταση των κειμένων από επιγραφικά μνημεία που έχουν υποστεί καταστροφές. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σε συνεργασία με την ιδιωτική εταιρεία DeepMind Technologies ανέπτυξαν την “Pythia”, ένα σύστημα αποκατάστασης των αρχαίων κειμένων με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το ψηφιακό εργαλείο έχει σχεδιαστεί, ώστε να συμπληρώνει γράμματα ή και ολόκληρες λέξεις που η πάροδος του χρόνου έχει αλλοιώσει πάνω στον λίθο, προτείνοντας εναλλακτικές συμπληρώσεις. Ένα άλλο σημαντικό ερευνητικό ζήτημα είναι η αναγνώριση και ταύτηση ενός αναγραφέα με μία επιγραφή, καθώς αποτελεί πολύτιμη πληροφορία για τη χρονολόγησή της, μία διαδικασία που παραδοσιακά στηρίζεται στη μελέτη και στην εμπειρία των επιγραφολόγων. Μία καινοτόμος μέθοδος αναπτύχθηκε από ομάδα ελλήνων και ξένων επιστημόνων με επικεφαλής τους S. Tracy και Κ. Παπαοδυσσέα με στόχο την ταύτιση των αναγραφέων των επιγραφών. Αξιοποιώντας ειδικές τεχνικές μέτρησης διαφόρων παραμέτρων των χαραγμένων γραμμάτων σε συνδυασμό με εξελιγμένα στατιστικά προγράμματα, έγινε εφικτό να αποδοθεί σε αρχαίους αναγραφείς το σύνολο των επιλεγμένων προς μελέτη επιγραφών σε απόλυτη συμφωνία με τα συμπεράσματα κορυφαίων επιγραφολόγων.

Η ερευνητική κοινότητα των επιγραφολόγων έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί άμεσα τις νεότερες εξελίξεις και εκδηλώσεις που αφορούν τον τομέα της Επιγραφικής από δικτυακούς τόπους αφιερωμένους στον κλάδο αυτό. Το Current epigraphy είναι το σημαντικότερο εξ αυτών όπου αναρτάται το σύνολο σχεδόν των συνεδρίων, σεμιναρίων, επικείμενων και νέων εκδόσεων, άρθρων κ.ά. Μία ακόμη πύλη προσανατολισμένη ευρύτερα στο πεδίο των Κλασικών σπουδών είναι η The Digital Classicist  στην οποία οι ερευνητές μπορούν να αναζητήσουν από workshops για την εκμάθηση ψηφιακών εφαρμογών μέχρι καλές πρακτικές και εργαλεία χρήσιμα για το ερευνητικό τους έργο.