DH t(r)ip της Παρασκευής_60 | Τα μουσεία ανοίγουν (ξανά)!

Ξεκινώντας την επισκόπησή μας από τις εφαρμογές βάσεων δεδομένων που αξιοποιεί ένας πολιτιστικός οργανισμός, όπως ένα μουσείο, για να επιλέξει τα αντικείμενα που επιθυμεί να εκθέσει, εφαρμογές όπως οι δημοφιλείς  Past Perfect και Cataloglt αποτελούν την αφετηρία για την αφήγηση που επιλέγει ένα μουσείο να προσφέρει στο κοινό του ανάλογα με τις πληροφορίες/μηνύματα που θέλει να επικοινωνήσει.

Η μουσειογραφία, ο κλάδος που εντάσσεται στη γενικότερη έννοια της μουσειολογίας, αποτελεί ένα πεδίο έκφρασης των πολιτισμικών οργανισμών. Ο τρόπος που ένα μουσείο, μια πινακοθήκη κτλ. θα επιλέξει να παρουσιάσει το υλικό του επηρεάζεται από θεωρητικές προσεγγίσεις οι οποίες θέτουν πλέον στο κέντρο όχι το αντικείμενο, αλλά τον άνθρωπο/επισκέπτη και τα ενδιαφέροντά του, επιθυμώντας να του προσφέρουν μία κατά το δυνατόν πιο εξειδικευμένη εμπειρία που θα βασίζεται στις δικές του επιλογές δίνοντάς του την ευκαιρία να δημιουργήσει ο ίδιος μία εξατομικευμένη μουσειακή εμπειρία. Προς αυτή την κατεύθυνση συναντάμε ψηφιακά εργαλεία όπως το Omeka που προσφέρουν τη δυνατότητα σε έναν επισκέπτη, φυσικό ή εικονικό, τη δυνατότητα να δημιουργήσει τη δική του αφήγηση.

Η εμπειρία μιας επίσκεψης στο μουσείο ενισχύεται ακόμη περισσότερο με τις εφαρμογές εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας με τη χρήση των οποίων οι επισκέπτες είτε εμβυθίζονται σε εικονικά περιβάλλοντα είτε αποκτούν πρόσβαση σε πολυμεσικό υλικό που εμπλουτίζει το πραγματικό περιβάλλον όπου εκτίθενται τα αντικείμενα. Η εικονική πραγματικότητα (Virtual Reality) βρίσκει εφαρμογή σε περιπτώσεις όπου απαιτείται η αναπαράσταση ενός περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, στην πινακοθήκη Tate με την εφαρμογή της εικονικής πραγματικότητας παρουσιάστηκε η ακριβής ψηφιακή αναπαραγωγή του εργαστηρίου του Μοντιλιάνι (Modigliani VR The Ochre Atelier) στο Παρίσι στην κατάσταση που βρισκόταν πριν εκατό χρόνια.

Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση επαυξημένης πραγματικότητας αποτελεί το project Private Word of Rembrandt. Το 2019, με αφορμή τη συμπλήρωση 450 χρόνων από τον θάνατο του Ρέμπραντ, οργανώθηκαν εκθέσεις αφιερωμένες στο έργο του ζωγράφου. Τα Αρχεία της πόλης του Άμστερνταμ (Amsterdam City Archives) συμμετείχαν στις εκδηλώσεις έχοντας στην αρχειοθήκη τους πάνω από 60 αρχειακά τεκμήρια που αφορούν στην ζωή του Ρέμπραντ. Λόγω των αντικειμενικών περιορισμών του οργανισμού, όπως η έλλειψη ζωγραφικών έργων του καλλιτέχνη και οι δυσκολίες καθοδήγησης του κοινού σε ένα κείμενο, εφόσον δεν μπορεί να σημειωθεί κάτι πάνω σε αυτό, για την υλοποίηση της έκθεσης υιοθετήθηκε ως λύση η τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας. Με αυτό τον τρόπο, ο επισκέπτης χωρίς να χάνει την οπτική επαφή με το αρχειακό τεκμήριο, είχε στη διάθεσή του μέσα από την οθόνη ενός tablet την ιστορική αφήγηση εμπλουτισμένη με πίνακες και ψηφιακές επισημειώσεις πάνω στα χειρόγραφα του Ρέμπραντ.