DH t(r)ip της Παρασκευής_66 | Conversational Agents: από την έρευνα στην καθημερινότητα
Οι ψηφιακοί βοηθοί συνομιλίας ή ψηφιακοί συνομιλητές ή πράκτορες συζήτησης (conversational agents) αποτελούν υλοποίηση ενός συστήματος διαλόγου (dialogue system) που είναι ένα σύστημα υπολογιστή, που προορίζεται να συνομιλεί με έναν άνθρωπο για την επίλυση προβλημάτων για προκαθορισμένα θέματα και ζητήματα. Τα συστήματα διαλόγου χρησιμοποιούν ένα ή περισσότερα μέσα, όπως κείμενο, ομιλία, γραφικά, απτικά, χειρονομίες και άλλα μέσα επικοινωνίας εισόδου και εξόδου. Οι ψηφιακοί συνομιλητές είναι εφαρμογές αλληλεπίδρασης με ένα χρήστη χρησιμοποιώντας φυσική γλώσσα και παρέχουν διάφορες μορφές υπηρεσίας. Η αλληλεπίδραση έχει τη μορφή διαλόγου και γίνεται προσπάθεια να προσομοιάζει κατά το δυνατόν την ανθρώπινη επικοινωνία. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες μπορεί να έχουν επαγγελματικό χαρακτήρα, όπως παροχή πληροφοριών και συμβουλών ή μπορεί να έχουν ως σκοπό τη δημιουργία μιας συζήτησης ψυχαγωγικού χαρακτήρα. Χαρακτηρίζονται ως μία από τις πιο απαιτητικές υλοποιήσεις της Επεξεργασίας Φυσικής Γλώσσας και της Υπολογιστικής Γλωσσολογίας και εφαρμόζονται τόσο στην έρευνα και στην εκπαίδευση, όσο και στην καθημερινότητα μας.
Ψηφιακοί βοηθοί συνομιλίας… στην τσέπη μας
Από την ανάπτυξης της ELIZA από τον Joseph Weizenbaum το 1966 που προσπαθούσε να προσομοιώσει τις απαντήσεις ενός ψυχοθεραπευτή σε μια ψυχιατρική συνέντευξη και ήταν ρηξικέλευθη εφαρμογή που εντυπωσίασε ακόμα και ειδικούς στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, μέχρι τις καθημερινές εφαρμογές, οι υπηρεσίες ενός ψηφιακού βοηθού συνομιλίας έχουν αυξηθεί εκθετικά. Από τους πιο διάσημους ψηφιακούς συνομιλητές είναι η Microsoft Cortana για τα Windows, που αντλεί την έμπνευσή της από την αντίστοιχη ΑΙ Cortana του ηλεκτρονικού παιχνιδιού Halo, η Amazon Alexa, που βασίστηκε στην πολωνική εφαρμογή ψηφιακού συνθέτη ομιλίας Ivona, η Apple Siri, που αποτελεί την παλαιότερη ψηφιακή βοηθό σε κινητό τηλέφωνο (2011), και το Google Assistant, που αποτελεί την πιο πολύπλοκη εφαρμογή ψηφιακού συνομιλητή που ενσωματώνει πληθώρα εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Υπολογιστικής Γλωσσολογίας.
Από το ΠΟΛΙ.ΑΣ στη Θεανώ
Η εφαρμογή ΠΟΛΙ.ΑΣ αποτελεί ένα ψηφιακό συνομιλητή του Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ που χρησιμοποιεί σημασιολογικά πρότυπα για μια πολύγλωσση επέκταση του συστήματος διαλόγου CitizenShield για παράπονα καταναλωτών. Το σύστημα διαλόγου ΠΟΛΙ.ΑΣ στοχεύει στη διεκπεραίωση εργασιών ρουτίνας, όπως καταγγελίες που αφορούν τρόφιμα και βιομηχανικά προϊόντα, επιτρέποντας έτσι στο προσωπικό της ελληνικής οργάνωσης καταναλωτών Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ να χειρίζεται πιο περίπλοκες υποθέσεις που αφορούν νομικά ζητήματα, για παράδειγμα, τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες. Η Θεανώ, η διαλογική βοηθός του Ερευνητικού Κέντρου “Αθηνά”, έρχεται για να δώσει έγκυρες πληροφορίες για τον κορωνοϊό. Η Θεανώ έχει στόχο να κρατάει ενήμερους τους πολίτες ώστε να μπορούν να παίρνουν αποφάσεις με βάση τις οδηγίες των ειδικών, καθώς και να μειώνει τον πανικό, προσφέροντας τη δυνατότητα αυτοαξιολόγησης των συμπτωμάτων. Παρέχει πληροφορίες για τα νέα κρούσματα και τους θανάτους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Γνωρίζει για την πληρότητα σε ΜΕΘ και για τον αριθμό των εμβολιασμών στην Ελλάδα, ενώ καλύπτει πληθώρα συχνών ερωτήσεων, όπως από που ξεκίνησε ο κορωνοϊός, πώς μεταδίδεται, ποια είναι η σωστή χρήση της μάσκας κ.λπ. Επιπλέον, η Θεανώ βρίσκει φαρμακεία σχεδόν σε όλες τις πόλεις-περιοχές της χώρας μας, ενώ με 6 απλές ερωτήσεις, σαν ένα μικρό διαγνωστικό τεστ, βοηθά τους χρήστες που έχουν συμπτώματα να αναγνωρίσουν αν υπάρχει πιθανότητα να είναι φορείς ή όχι.
Διαλογικά συστήματα στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες
Το Culture Chatbot είναι μια πλατφόρμα για τη δημιουργία ψηφιακών βοηθών (που ονομάζονται chatbots) για ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς και αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου Europeana Generic Services Culture Chatbot. Μπορείτε να δείτε ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο το chatbot υποστηρίζει την ανακάλυψη συλλογών Europeana με το αυτόνομο chatbot (στα Αγγλικά, Ολλανδικά, Ισπανικά, Ιταλικά και Πολωνικά). Παράλληλα, πολλά μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία, γκαλερί τεχνών και εκθεσιακοί χώροι ενσωματώνουν ψηφιακούς βοηθούς και ξεναγούς για να βοηθήσουν τους επισκέπτες στην αναζήτηση και στην πρόσβασή τους στις πληροφορίες. Για παράδειγμα, το Poignant Museum Amsterdam προσφέρει αλληλεπίδραση για την καλύτερη οπτικοποίηση της ιστορίας της Anne Frank, το Field Museum Chicago έχει τον ψηφιακό δεινόσαυρο Maximo για περιηγητή, το Carnegie Museum Pittsburgh έχει ένα παιχνιδοποιημένο chatbot, τον Andy Carnegie, όπως το Heinz Nixdorf MuseumsForum έχει τον ο Max. Ο Δαίδαλος χρησιμοποιεί ψηφιοποιημένα κείμενα που δημιουργήθηκαν από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Περσέα, για να δημιουργήσει κοινωνικά δίκτυα για μια συλλογή ελληνικών τραγωδιών που επιτρέπουν στους χρήστες να οπτικοποιήσουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χαρακτήρων στα έργα. Η διατριβή του Ιωάννη Καραμήτσου περιγράφει ψηφιακούς συνομιλητές στο ευρωπαϊκές και ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες, ενώ έχει αναπτύξει και ένα σύστημα συνομιλίας chatbot που βασίζεται σε δημόσιες υπηρεσίες της πύλης, το diadikasies.gr, για να βοηθήσει τους πολίτες να βρουν εύκολα την επιθυμητή υπηρεσία.
Συγγραφή: Αθανάσιος Καρασίμος
Επιμέλεια: Ελένη Κατσιαδάκη