DH t(r)ip της Παρασκευής_85 | Crowdsourcing
Στις αρχές του 21ου αιώνα έκανε την εμφάνισή του ο όρος crowdsourcing (πληθοπορισμός), μια πρακτική συλλογής πληροφοριών ή και υπηρεσιών από μεγάλες ομάδες ανθρώπων με ή χωρίς αμοιβή. Η ραγδαία αύξηση των νέων τεχνολογιών και η εξοικείωση των ανθρώπων με τα τεχνολογικά μέσα σύντομα έδωσε μεγάλη ώθηση σε αυτή την τάση. Σύντομα, ο πληθοπορισμός αξιοποιήθηκε από πολιτιστικούς οργανισμούς οι οποίοι απηύθυναν κάλεσμα προς το ευρύ κοινό να προσφέρουν γνώσεις, δεξιότητες και χρόνο σε project που απαιτούσαν μεγάλο όγκο εργασίας. Σε παλιότερο DHt(r)ip έχει γίνει αναφορά στα πρώτα project που πολύ σύντομα αναδύθηκαν και εκμεταλλεύτηκαν τις δυνατότητες που προσέφερε η συνεργατική αυτή πρόκληση. Ωστόσο, αξίζει να διερευνηθεί η χρήση αυτής της πρακτικής σε ελληνικά project σήμερα, καθώς και να ιδωθεί ο πληθοπορισμός με μία αναστοχαστική διάθεση για τον τρόπο που μπορεί να μετεξελιχθεί σε ένα περιβάλλον συνεχούς τεχνολογικής εξέλιξης.
Η έννοια του πληθοπορισμού έχει βρει πρόσφορο έδαφος στην ελληνική ερευνητική και ευρύτερη κοινότητα που ασχολείται με τη λαογραφία και την τοπική ιστορία. Με σύμμαχο τη μεγάλη εξάπλωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πρωτοβουλίες όπως «Κτήρια σε κίνδυνο στην Ελλάδα – Monumenta» καλούν το κοινό να αποθανατίσει φωτογραφικά κτήρια που έχουν κτιστεί μεταξύ 1830-1970 και τα οποία κινδυνεύουν από φυσικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το project Thesswiki, το οποίο στοχεύει στην ψηφιοποίηση της ιστορίας και του πολιτισμού της πόλης της Θεσσαλονίκης από τους ίδιους τους πολίτες μέσω της μεγαλύτερης ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας στον κόσμο, της Wikipedia, και παράλληλα στη διασύνδεσή των ηλεκτρονικών λημμάτων με τον αστικό ιστό. Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου ανήκει η πρωτοβουλία «Οι Απόκριες στη Λέσβο και στις Κυκλάδες», στόχος της δράσης είναι να παρέχει μια φιλική πλατφόρμα στους χρήστες της, ώστε να συνεισφέρουν τεκμηριωμένα τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους, προσφέροντας παράλληλα το υλικό των αποκριάτικων εθίμων και καρναβαλιών των νησιών Λέσβου και Κυκλάδων προς κοινή χρήση.
Πλέον, με την έλευση σχεδόν δύο δεκαετιών, η έννοια του πληθοπορισμού δείχνει να χρήζει επαναπροσδιορισμού ως προς το πώς μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει αναφορικά με την αξιοποίησή του από πολιτιστικούς οργανισμούς. Η πρακτική του πληθοπορισμού, μέχρι σήμερα, περιορίζονταν στην πρόσκληση μεγάλου αριθμού ατόμων να ασχοληθούν ενεργά ερμηνεύοντας, επισημειώνοντας, αναγνωρίζοντας λέξεις, εικόνες, αντικείμενα σε συλλογές εικόνων, χειρογράφων, αντικειμένων κ.ά. που είχαν στην κατοχή τους ιδρύματα και οργανισμοί. Παράλληλα όμως, εγείρονταν προβληματισμοί σχετικά με την κακώς εννοούμενη εκμετάλλευση των ατόμων που εμπλέκονταν σε αυτές τις πρωτοβουλίες, καθώς επίσης και τις προσδοκίες που ενδεχομένως είχαν οι εμπλεκόμενοι από τους πολιτιστικούς οργανισμούς. Επιπλέον, η ραγδαία εξέλιξη των μεθόδων μηχανικής μάθησης και τεχνικής νοημοσύνης δημιουργούν ένα νέο τοπίο στον χώρο των crowdsourcing project. Ενδεικτικό αυτών των εξελίξεων είναι η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της έννοιας του πληθοπορισμού όπως αυτή εκφράζεται με τη συνεργατική πρωτοβουλία The Collective Wisdom Project στην οποία συμμετέχουν η Βρετανική βιβλιοθήκη, η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και το Zooniverse. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι το The Collective Wisdom Handbook: perspectives on crowdsourcing in cultural heritage, καρπός μιας ανοιχτής διαδικασίας σύνταξης και εμπλουτισμού, μέσω δημόσιας διαβούλευσης. Περιλαμβάνει ένα πλαίσιο καλών πρακτικών και μεθόδων πληθοπορισμού, ώστε η διαχείριση αρχείων και αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς να γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Συγγραφή: Πάρης Ποτηρόπουλος, Γεράσιμος Χρυσοβιτσάνος
Επιμέλεια: Γεράσιμος Χρυσοβιτσάνος