DH t(r)ip της Παρασκευής_94 | Μαρτυρίες δεύτερου παγκοσμίου πολέμου για την Ελλάδα
Όψεις της βίωσης του πολέμου, της κατοχής και της αντίστασης καταγραφή γεγονότων, μαρτυρίες πτυχών που η επίσημη ιστορία αποσιωπά ή καθυστερεί να αναδείξει καταγράφονται σε γραπτές και προφορικές μαρτυρίες καθώς και σε επίσημα έγγραφα του πολέμου ή της μεταπολεμικής περιόδου. Τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία μας επιτρέπουν να επεξεργαστούμε σε πολλαπλά επίπεδα τις πηγές αυτές, αλλά είναι σημαντικό καταρχήν να τις αναδεικνύουμε και να γίνονται προσιτές στο ευρύ κοινό και την επιστημονική κοινότητα σε πλατφόρμες ανοιχτής πρόσβασης.
Στο επίπεδο της πολιτικής διπλωματικής ιστορίας χαρακτηριστική είναι η βάση δεδομένων Χρονολόγιο γεγονότων 1940-1944 που βρίσκεται στο ηλεκτρονικό αποθετήριο της Ακαδημίας Αθηνών. Η βάση καλύπτει την περίοδο από την πρώτη μέρα της ιταλικής επίθεσης εναντίον της Ελλάδας έως την εγκατάσταση της ελληνικής κυβέρνησης στην απελευθερωμένη Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1944 όπως καταγράφεται στα έγγραφα της αρχειακής σειράς του βρετανικού υπουργείου εξωτερικών FO 371.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρακτική που ακολουθείται στη Νέα Ζηλανδία, όπου καταγράφονται και αναρτώνται στον παγκόσμιο ιστό μαρτυρίες κάθε είδους, καθώς η ιστοριογραφική παράδοση του Ηνωμένου Βασιλείου για χρόνια υποβάθμιζε τη συμμετοχή των στρατευμάτων της Κοινοπολιτείας στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, και ειδικότερα στη μάχη της Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτό η βιβλιοθήκη στο Victoria University of Wellington έχει συγκροτήσει την ηλεκτρονική συλλογή κειμένων της Νέας Ζηλανδίας New Zealand Electonic Text Collection NZETC [1], σε συνεργασία με την Εθνική της Βιβλιοθήκη, που εμπλουτίζεται συνεχώς.
Στη συλλογή της Βιβλιοθήκης για τον δεύτερο παγκόσμιο περιλαμβάνονται 106 τεκμήρια κάθε είδους, όπως άρθρα περιοδικών και εφημερίδων, επίσημα κρατικά έγγραφα ή αναμνήσεις, μεταξύ των οποίων αρκετά αναφέρονται και στην Ελλάδα.
[1] Σημειώνουμε ότι στη συγκεκριμένη σελίδα παρά το μήνυμα ότι δεν είναι προσβάσιμη, εάν κάνετε την επιλογή δεν είμαι ρομπότ οι πληροφορίες ανοίγουν.
Στις ΗΠΑ συναντάμε πλήθος ψηφιοποιημένων προφορικών μαρτυριών, μαχητών και αμάχων που βίωσαν τις διαφορετικές πτυχές του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Οι σχετικές πλατφόρμες δημιουργήθηκαν από πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες ή μουσεία. Στο Τενεσί το Εθνικό Μουσείο Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου (The National WWII Museum) εμπλουτίζει συνεχώς και αναρτά τη συλλογή προσωπικών μαρτυριών σε κάθε μορφή, όπως προφορικές αφηγήσεις, αδημοσίευτα ημερολόγια, δημοσιευμένα ημερολόγια και αναμνήσεις. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και μαρτυρίες που αφορούν την Ελλάδα στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αλλά και στον εμφύλιο που ακολούθησε.
Στις ΗΠΑ επίσης λειτουργεί από την ελληνική παροικία το Εθνικό Ελληνικό Μουσείο που περιλαμβάνει μικρή σχετική ψηφιακή συλλογή.
Ιδιαίτερα σημαντική συλλογή ψηφιακών αφηγήσεων, εξάλλου, συγκροτεί το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, οι οποίες συνδέονται και με εκθέματα όπως σχετικά με τους Εβραίους αντιστασιακούς.
Επίσης το Μουσείο έχει ξεκινήσει την ανάρτηση ψηφιακών βιβλίων ανοικτής πρόσβασης με μαρτυρίες, όπως την Ιστορία της Αννέτας, από το αδημοσίευτο χειρόγραφό της.
Βιβλιογραφία
Barber, J.F. (2016). Digital storytelling: New opportunities for humanities scholarship and pedagogy. Cogent Arts & Humanities 3 (1), 1-14.
Bruner, J. (1990). Acts of Meaning. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Clarke, R., Clarke, H. & S. Thomas (2012). Digital Narrative and the Humanities: An Evaluation of the Use of Digital Storytelling in an Australian Undergraduate Literary Studies Program. Higher Education Studies 2(3), 30-43.
Levinson, P. (1999). Digital McLuhan: A guide to the information millennium. New York, NY: Routledge.
Συγγραφή: Μαρία Σπηλιωτοπούλου
Επιμέλεια: Ελένη Βερναρδάκη