Η παραδοσιακή εικόνα του μοναχικού λόγιου που προήγε τη γνώση για την κοινωνία του παρελθόντος, για την ιστορία, τις τέχνες και τη γλώσσα, έχει θαμπώσει τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν πρόκειται βέβαια να εκλείψει όσο η ανάγκη για έρευνα ή/ και ακαδημαϊκή εξέλιξη αποτελούν πολύ ισχυρό κίνητρο για προσωπικές επιδόσεις και διακρίσεις. Έχει όμως θαμπώσει γιατί έχει κάνει την εμφάνισή του ένα εναλλακτικό παράδειγμα. Μεταφερμένο από επιστήμες, όπως η πληροφορική και οι επιστήμες υγείας, το νέο παράδειγμα θέλει αρχικά τον κοινωνικό επιστήμονα και στη συνέχεια τον ιστορικό, το γλωσσολόγο, τον αρχαιολόγο να προάγουν τη γνώση ως μέλη ομάδας. Το μεγάλο πλεονέκτημα του νέου παραδείγματος είναι ότι ενθαρρύνει τη διεπιστημονική σύνθεση των ερευνητικών ομάδων. Ειδικά στην περίπτωση της αρχαιολογίας, η οποία στην περίπτωση της ανασκαφικής δράσης, αποτελεί εφαρμοσμένη επιστήμη, η συνεργατική διεπιστημονική διαδικασία χρονολογείται ήδη από τις συστηματικές ανασκαφές του 19ου αιώνα.
Διαβάστε περισσότεραΓενικά
H Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης και η μέθοδος της ανάλυσης δικτύων (network analysis)
Η Ψηφιακή Ιστορία της Τέχνης, δηλαδή ο κλάδος της Ιστορίας της Τέχνης που βασίζεται στην χρήση και αξιοποίηση των νέων εργαλείων της ψηφιακής τεχνολογίας, μετρά αισίως μια εικοσαετία ζωής τείνοντας μάλιστα τα τελευταία χρόνια να αυτονομηθεί από τον κορμό της παραδοσιακής Ιστορίας της Τέχνης και να καθιερωθεί θεσμικά (εντός των πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων) ως διακριτό ερευνητικό πεδίο. Αν μέχρι πρόσφατα η επαφή της Ιστορία της Τέχνης με την ψηφιακή τεχνολογία αφορούσε κατά κύριο λόγο το επίπεδο της συλλογής, ψηφιοποίησης και ταξινόμησης εικόνων αλλά και κειμενικών τεκμηρίων μέσω της συγκρότησης ειδικών βάσεων δεδομένων καλλιτεχνικού περιεχομένου, σήμερα αυτή η συνύπαρξη τείνει να γίνει πιο δυναμική με την ψηφιακή τεχνολογία να έχει πλέον διεισδύσει στον ίδιο τον ερευνητικό πυρήνα της Ιστορίας της Τέχνης ανοίγοντας χώρο σε νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις.
Πρακτικές συμβουλές για τη διοργάνωση ενός εκπαιδευτικού εργαστηρίου (workshop)
Ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο μπορεί να απευθύνεται σε μία κλειστή κοινότητα (π.χ. τους υπαλλήλους μιας υπηρεσίας) ή να απευθύνεται σε ευρύτερες ομάδες χρηστών. Στη δεύτερη περίπτωση ο οργανωτής επιδιώκει να προσελκύσει τους καλύτερους υποψήφιους και να εξασφαλίσει ότι αυτό θα έχει τη μέγιστη δυνατή χρησιμότητα.
Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι επιδιώξτε τη μέγιστη δυνατή δημοσιότητα της πρόσκλησης, χωρίς να φοβηθείτε τις παγίδες και το φόρτο που συνεπάγεται η διαδικασία επιλογής.
Στο τέλος του παρόντος κειμένου υπάρχει ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα εργασιών ενός εκπαιδευτικού εργαστηρίου. Προτάσσουμε όμως κάποιες χρήσιμες συμβουλές, που θα σας βοηθήσουν στην απρόσκοπτη προετοιμασία του:
Ανθρωπιστικές επιστήμες, ψηφιακή τεχνολογία και δεοντολογία
Οι ψηφιακές ανθρωπιστικές σπουδές έχουν διπλή υπόσταση. Η μία αφορά τον προβληματισμό και την έρευνα γύρω από την ανάπτυξη μεθόδων και τεχνολογιών και η άλλη αφορά την ίδια την εφαρμογή αυτών των μεθόδων και τεχνολογιών στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Και ενώ αμφότερες οι υποστάσεις εδράζονται στις επιστημονικές αρχές της αξιοπιστίας, της εντιμότητας, του σεβασμού και της λογοδοσίας, παρουσιάζουν ουσιαστικές διαφορές ως προς τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν το υποκείμενο της ερευνητικής διαδικασίας: Για την πρώτη, υποκείμενο είναι ο φορέας του επιστημονικού περιεχομένου. Αντίθετα, στη δεύτερη περίπτωση οι ανθρωπιστικές επιστήμες γενικότερα (όπως και οι κοινωνικές), το βασικό επιστημονικό πεδίο για την κατανόηση του παρελθόντος, υποκείμενο είναι το ίδιο το γνωστικό περιεχόμενο της επιστήμης. Οι επιστήμες αυτές διέπονται από την ερμηνευτική προσέγγιση, μία προσέγγιση με τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ένα από τα οποία είναι ότι οι επιστήμες αυτές προσφέρονται για τη διατύπωση ανοικτών, ερευνητικών ερωτημάτων. Τέτοιου είδους ερωτήματα προσδιορίζονται από το εκάστοτε κοινωνικό, πολιτισμικό και αξιακό περιβάλλον και δεν είναι ιδεολογικά ουδέτερα.
Τέχνη και ψηφιακές τεχνολογίες…αλλιώς
To Europeana Creative αποτελεί ένα project που επιχειρεί να συνδυάσει τον τεράστιο πλούτο από την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, που έχει συγκεντρώσει και εξακολουθεί να συγκεντρώνει η Europeana, με τη δημιουργικότητα 26 συνεργατών από 14 ευρωπαϊκές χώρες και από διαφορετικά επιστημονικά πεδία. Οι συνεργάτες αναπτύσσουν ψηφιακές εφαρμογές επικεντρωμένες στο design, τον τουρισμό, την εκπαίδευση και τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά με τελικό στόχο να βρουν το δρόμο τους στην αγορά. Σκοπός του project είναι να καταδείξει το γεγονός ότι η Europeana μπορεί φιλοξενήσει τη δημιουργική επαναχρησιμοποίηση του ψηφιακού περιεχομένου της πολιτιστικής κληρονομιάς και των μεταδεδομένων τους παρέχοντας μία πλατφόρμα ανοιχτής πρόσκλησης σε φορείς (γκαλερί, βιβλιοθήκες, μουσεία) που επιθυμούν να χρησιμοποιηθεί το υλικό τους από καινοτόμες ψηφιακές εφαρμογές, αλλά και ανοιχτό κάλεσμα σε δημιουργούς που επιθυμούν να δημιουργήσουν εφαρμογές που επαναχρησιμοποιούν το πλούσιο ψηφιακό υλικό της Europeana.
Διεθνές Συνέδριο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη”
Εισηγήσεις και πολυμεσικό υλικό (βίντεο) από το Διεθνές Συνέδριο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη” που διοργάνωσε, ως τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου RECODE, τo Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στην Αθήνα (ΕΙΕ, 14-15 Ιανουαρίου 2015) μπορούν να αναζητηθούν εδώ. Στόχος του συνεδρίου, στο οποίο συμμετείχαν σημαντικοί πανεπιστημιακοί και ερευνητές από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με ειδίκευση στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, ήταν η ανάδειξη βασικών θεμάτων για την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης. Για τον σκοπό αυτό, έγινε επίσημη παρουσίαση των Συστάσεων Πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, οι οποίες διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του έργου RECODE. Η διοργάνωση του εν λόγω Συνεδρίου από το ΕΚΤ στο πλαίσιο άσκησης του θεσμικού του ρόλου για την ενίσχυση της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης, ανέδειξε τη συμβολή και τον ενεργό του ρόλο στον τομέα αυτό.
Πηγή: http://enewsletter.ekt.gr/issue/283
Μαρία Χατζή, ΑΣΚΤ
Ημερίδα ARK4 στην Αθήνα
Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου Ark4, ενός έργου συνεργασίας μεταξύ 4 Ινστιτούτων στο Τρόντχαϊμ της Νορβηγίας: NTNU UB; IDI; Regional State Archives και Deaf Museum, πραγματοποιήθηκε ημερίδα στη Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας, Ερευνητικό Κέντρο ‘Αθηνά’ (Αθήνα) στις 7 Φεβρουαρίου 2015. Το πρώτο πρωτότυπο εργαστήριο πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2014 όταν 12 μαθητές από το σχολείο Steiner στο Τρόντχαϊμ συμμετείχαν σε μία ημερίδα για φυτά σε συνεργασία με τον Βοτανικό κήπο Ringve, Vitenskapmuseet στο Τρόντχαϊμ και Bjørn Sæther. Ομοίως, μια δεύτερη ημερίδα ARK4 πάνω σε βότανα και φυτά πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Ερευνητικό Κέντρο ‘Αθηνά’ και οργανώθηκε σε συνεργασία με τη Νορβηγική Πρεσβεία στην Αθήνα. Οι συμμετέχοντες ήταν μαθητές 10 με 17 ετών. Η βιολόγος Γαβριέλλα Παπαστεφάνου έκανε μια εισαγωγική παρουσίαση στα παιδιά ενώ το παιχνίδι παρουσιάστηκε σε οθόνη αφής από τον μηχανικό Η/Υ Γιάννη Λευθεριώτη. Τα παιδιά απάντησαν σε ένα τεστ γνώσης πριν και μετά το παιχνίδι καθώς επίσης και σε μια έρευνα σχετικά με την ποιότητα της εμπειρίας τους στο παιχνίδι. Στο τέλος, τα παιδιά συζήτησαν με δύο συνεργάτες της Μονάδας Ψηφιακής Επιμέλειας, τις Αγιάτη Μπενάρδου και Ελίζα Παπάκη, οι οποίες τους παρακολουθούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Τα αποτελέσματα αυτής της ποιοτικής έρευνας θα δημοσιευτούν σε έκθεση στο πλαίσιο του έργου.
Μουσείο της Μοσούλης: Ας βοηθήσουμε και εμείς στην αποκατάστασή του
Εικόνες καταστροφής από το μουσείο της Μοσούλης έκαναν πρόσφατα το γύρο του κόσμου. Αριστουργήματα ανεκτίμητης αξίας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς καταστράφηκαν, κάνοντας όσους έβλεπαν τις εικόνες να αισθάνονται ανήμποροι μπροστά στο ανεπανόρθωτο του συμβάντος. Ωστόσο υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να θεραπεύσουμε σε ένα βαθμό αυτήν την καταστροφή. Με τη χρήση αυτοματοποιημένης φωτομετρίας από διαφορετικές φωτογραφίες των αντικειμένων αυτών μπορούμε, εικονικά τουλάχιστον, να τα αποκαταστήσουμε και να τα διατηρήσουμε ώσπου να ανοίξει ξανά το μουσείο. Τα μοντέλα των κινητών αντικειμένων που θα δημιουργηθούν θα μπορούσαν μάλιστα να χρησιμεύσουν για τον εντοπισμό μερών που λεηλατήθηκαν και πωλήθηκαν από το ISIS.
Ευκαιρία για Ερευνητές Ιστορικών Εφημερίδων
Το έργο Europeana Cloud αναζητά ερευνητές με ενδιαφέρον σε καινοτόμους τρόπους εργασίας και έρευνας με υλικό τις ιστορικές εφημερίδες.
Μέσα από το έργο Europeana Newspapers, έχει συγκροτηθεί ένα σώμα από εφημερίδες από ψηφιακές συλλογές από περισσότερες από 20 Ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες. Αυτό το σώμα περιλαμβάνει πάνω από 10 εκατομμύρια σελίδες από Οπτική Αναγνώριση Χαρακτήρων (OCR) σε πλήρη κείμενα και εικόνες, και αρχεία μεταδεδομένων που σχετίζονται με αρκετά εκατομμύρια ακόμη θέματα. Πολλά από τα δεδομένα είναι στο δημόσιο τομέα και διαθέσιμα για επανάχρηση.
Ελευθερία έκφρασης – η καρδιά της κοινής πολιτιστικής μας ταυτότητας
“ Ελευθερία έκφρασης – η καρδιά της κοινής πολιτιστικής μας ταυτότητας”: Έτσι τιτλοφορείται το άρθρο που δημοσιεύθηκε στο blog της Europeana με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση στη γαλλική εφημερίδα Charlie Hebdo στις 7 Ιανουαρίου 2015. Η Europeana, έχοντας ανάμεσα στις συλλογές της ψηφιοποιημένο υλικό από την εφημερίδα, κυρίως φωτογραφίες και οπτικοακουστικό υλικό, σχολιάζει και καταδικάζει την επίθεση ως επίθεση κατά της ελευθερίας του λόγου και της πολιτιστικής έκφρασης.
Τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες και τα αρχεία είναι περήφανα προπύργια έκφρασης αυτής της ελευθερίας η οποία βρίσκεται στην καρδιά της δημοκρατικής κοινωνίας. Οι φορείς αυτοί έχουν ανα τους αιώνες συγκεντρώσει και μοιράσει έργα τα οποία άλλοτε προωθούσαν και άλλοτε περιόριζαν αυτή την ελευθερία. Με αυτές τις ενέργειες, οι επόμενες γενιές της ευρωπαϊκής μας κοινωνίας είχαν την δυνατότητα να μοιράζονται, να μαθαίνουν και να συνεχίζουν να αντιπροσωπεύουν αυτή την κληρονομιά.
Στην εποχή της ψηφιοποίησης είμαστε στην προνομιακή θέση να μοιραζόμαστε ευρέως τη δύναμη αυτής της ελευθερίας, κάνοντας για παράδειγμα τα έργα του Βολταίρου, Τζων Λοκ, Έντμουντ Μπουρκ και Τζον Στιούαρτ Μιλ διαθέσιμα σε όλους. Οι αρχές πάνω στις οποίες η εφημερίδα Charlie Hebdo έχει δημιουργηθεί αποτελούν μέρος αυτής της περήφανης παράδοσης, με έργα ψηφιοποιημένα, αρχειοθετημένα και διατηρημένα από τις βιβλιοθήκες μας. Η επίθεση στην έκφραση αυτής της εφημερίδας γίνεται βαθιά αισθητή και με θλίψη από την κοινότητα μας σε όλη την Ευρώπη. Την καταδικάζουμε. Απαντάμε συνεχίζοντας το ρόλο μας ως φύλακες της ανοικτής πρόσβασης στα έργα που αντιπροσωπεύουν αυτή την ελευθερία, σήμερα και για τις μελλοντικές γενιές.
Μετάφραση και προσαρμογή του κειμένου στα ελληνικά: Ελίζα Παπάκη, Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας
Photo : Διαδηλωτές συγκεντρώνονται στην πλατεία Place de la République στο Παρίσι τη νύχτα της επίθεσης.CC–BY–SA JeSuisGodefroyTroude. Source: Wikimedia commons
Ο Σωκράτης animated
Το μεταγλωττισμένο στην αγγλική γλώσσα επεισόδιο της σειράς Αnimated Philοsophers της Ελληνικής Δημόσιας Τηλεόρασης με θέμα τον Σωκράτη προσέλκυσε το ενδιαφέρον και εκτός ελληνικών συνόρων όπως προκύπτει από το αφιέρωμα αυτό στην ιστοσελίδα Οpenculture. Ο συντάκτης του Josh Jones εμφανίζει τον Έλληνα φιλόσοφο σαν τον πρώτο ροκ σταρ της φιλοσοφίας, ενώ εξετάζει την επίδραση του φιλοσοφικού του λόγου στη χριστιανική διδασκαλία αλλά και της Σωκρατικής μεθόδου στη διανοητική ιστορία της Δύσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω σειρά καταπιάστηκε με πληθώρα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων όπως οι Πλάτων, Αριστοτέλης, Δημόκριτος, Επίκουρος, Πυθαγόρας και άλλοι, τα δε επεισόδιά της είναι διαθέσιμα εδώ.
Μαρία Χατζή, ΑΣΚΤ
Συνάντηση DARIAH-EU (VCC1) στην Αθήνα
Υποδεχθήκαμε την άνοιξη με την πρώτη επίσημη συνάντηση εργασίας για το Πακέτο Εργασίας VCC1 στην Αθήνα, στο πλαίσιο του έργου DARIAH-EU. Στις 5 Μαρτίου λοιπόν μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου DARIAH και της Ελληνικής κοινότητας συναντήθηκαν με πρωτοβουλία της Μονάδας Ψηφιακής Επιμέλειας του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά». Σκοπός της συνάντησης ήταν η δημιουργία ενός νέου working group σχετικά με την ανάπτυξη ενός μητρώου που θα συνδυάζει ήδη υπάρχοντα εθνικά μητρώα και θα παρέχει υπηρεσίες ενός «υπέρ» – μητρώου.
ΔΥΑΣ / DARIAH-GR: Ένα τέλος και μια νέα αρχή
Πλούσιος απολογισμός και προοπτικές για μια γόνιμη όσο και απαραίτητη συνέχεια του έργου στην τελετή λήξης του DARIAH-GR – Ανάπτυξη της Ελληνικής Ερευνητικής Υποδομής για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες – ΔΥΑΣ.
Η τελετή λήξης του ΔΥΑΣ / DARIAH-GR Ανάπτυξη της Ελληνικής Ερευνητικής Υποδομής για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες έλαβε χώρα στο ιστορικό κτήριο της Ακαδημίας Αθηνών στις 15 Σεπτεμβρίου 2015. Τα μέλη του δικτύου ΔΥΑΣ / DARIAH-GR είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν συνολικά τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου, όπως τη δημιουργία Μητρώου Πόρων για τις Ανθρωπιστικές Σπουδές (Ε. Βερναρδάκη, Η. Σουγιουλτζόγλου, Γ. Τζεδόπουλος και Α. Φαλιέρου), τις υπηρεσίες που προσφέρει το δίκτυο ΔΥΑΣ αλλά και εκείνες που προβλέπεται να ακολουθήσουν (Π. Κωνσταντόπουλος), τον απολογισμό των εκπαιδευτικών εργαστηρίων και σεμιναρίων που διοργάνωσαν τα μέλη του Δικτύου (Κ. Γαρδίκα) και τις μεθόδους και πρακτικές για την κατασκευή θησαυρών στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Μ. Δασκαλάκη). Επιπλέον, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από θέματα σχετικά με την σημασιολογική συσσώρευση και διάθεση περιεχομένου (Σ. Κόλλιας και Γ. Στάμου) και τη μετάβαση από ένα Δίκτυο υποδομών σε ένα Δίκτυο ερευνητών (Ν. Δασκαλοθανάσης και Μ. Χατζή). Στην καταληκτήρια ομιλία της η Ε. Κατσιαδάκη, διευθύνουσα του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών και συντονίστρια του δικτύου ΔΥΑΣ, παρουσίασε μια συνολική αποτίμηση του έργου αλλά και τις προοπτικές του για το μέλλον.
Μία επισκόπηση της εκδήλωσης με θέμα «DARIAH: Η ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία της έρευνας στις ανθρωπιστικές σπουδές και τις τέχνες»
Στην εκδήλωση που οργάνωσε στις 26 Ιουνίου 2015 στο κεντρικό κτήριο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (Πατησίων 42, αίθουσα Πρεβελάκη) η ομάδα έργου της ΑΣΚΤ, συμμετείχαν, πλην των μελών της ομάδας, αξιόλογες ομιλήτριες με εισηγήσεις που κινήθηκαν, με αφορμή και άξονα τη δημιουργία της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής DARIAH-GR, γύρω από τη χρησιμότητα της ψηφιακής τεχνολογίας στην ανάπτυξη της έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες.
Εργαστήριο εκπαίδευσης στα εργαλεία διαχείρησης και επεξεργασίας μεταδεδομένων, στο πλαίσιο του έργου LoCloud
Το διήμερο 23-24 Οκτωβρίου 2014 διοργανώθηκε στο Archives départementales de la Gironde του Μπορντώ της Γαλλίας εργαστήριο εκπαίδευσης στα εργαλεία διαχείρησης και επεξεργασίας μεταδεδομένων LDL, MINT και MORE, όπου, εκτός από τους δημιουργούς των εργαλείων που παρουσίασαν τα εργαλεία και πραγματοποίησαν την εκπαίδευση, συμμετείχαν και ήρθαν σε επαφή με τα εργαλεία ένα μέρος των παρόχων περιεχομένου του έργου. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν και κάποιες υπηρεσίες εμπλουτισμού μεταδεδομένων που θα χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια του έργου καθώς και το Κέντρο Υποστήριξης της υποδομής. Το έργο LoCloud έχει σαν στόχο την προσθήκη άνω των 4 εκατομμυρίων ψηφιακών αντικειμένων από διάφορα πολιτιστικά ιδρύματα στην Europeana, με εστίαση στα μικρού και μεσαίου μεγέθους ιδρύματα.
Ανάδυση νέων μνημονικών τόπων στο διαδίκτυο- Δέσποινα Βαλατσού
Δέσποινα Βαλατσού, «Ανάδυση νέων μνημονικών τόπων στο διαδίκτυο»
Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ, Οκτώβριος 2014
Η διατριβή έχει τον τίτλο «Ανάδυση νέων μνημονικών τόπων στο διαδίκτυο». Μελετά διαδικτυακούς τόπους όπου συγκεντρώνεται, παράγεται και διατίθεται ιστορικό περιεχόμενο, συγκροτούνται σύγχρονες μορφές ατομικής και συλλογικής ιστορικής μνήμης και μαρτυρίας, και διαμορφώνεται μια σύγχρονη κουλτούρα γύρω από την ιστορία. Αυτοί οι διαδικτυακοί τόποι βασίζονται στην ενεργητική συμμετοχή του σύγχρονου υποκειμένου α) στην παραγωγή νέου ιστορικού περιεχομένου, αφενός με την κατάθεση προσωπικών ιστοριών, μνημών και μαρτυριών στη βάση μιας συναισθηματικής πρόσληψης του παρελθόντος, που ιχνογραφούν ψήγματα της ατομικής μνήμης και ταυτόχρονα συναποτελούν ψηφίδες της συλλογικής μνήμης, αλλά και αφετέρου με τη συνεργατική συγγραφή κειμένων ιστορικού περιεχομένου εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα, και β) στον εμπλουτισμό ήδη υπάρχοντος ιστορικού περιεχομένου, κυρίως με την ψηφιακή μεταγραφή ιστορικών τεκμηρίων και τη συνεισφορά ιστορικών πληροφοριών και μεταδεδομένων.
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολιτισμικά ιδρύματα : Μιά ματιά στα μουσεία της ψηφιακής εποχής
Την τελευταία δεκαετία, τα μουσεία υφίστανται μία πολιτισμική μεταστροφή. Από μία στρατηγική προσέγγιση που έδινε τη μεγαλύτερη βαρύτητα στα εκθέματα, σιγά σιγά υιοθετείται μία φιλοσοφία που έχει ως κεντρικό άξονα τους επισκέπτες, τη σχέση αυτών με τα πολιτισμικά ιδρύματα, το βαθμό ενδιαφέροντος και την ενασχόλησής τους με αυτά. Αυτή η ιδεολογική μεταμόρφωση που παρατηρείται στα ιδρύματα αυτά σχετίζεται με μία πιό ανοιχτή προσέγγιση που λαμβάνει υπ’όψη τον ενεργό ρόλο του κάθε ατόμου στην καθημερινότητά του, κι έχει ως σκοπό την προώθηση ένος επικοινωνιακού μοντέλου που ξεφεύγει από το καθιερωμένο πλαίσιο επικοινωνίας που ίσχυε ως τώρα («ενας-προς έναν» ή «ένας-προς-πολλούς») και να εξελιχθεί σε ένα μοντέλο «πολλοί-προς πολλούς», συνεισφέροντας με τον τρόπο αυτό σε έναν πολιστισμικό «διάλογο». Ο «διάλογος» αυτός ενθαρρύνει τη διαδραστικότητα μεταξύ του κοινού, αφήνει στην άκρη μία ιδεολογία που έχει τα αντικείμενα-εκθέματα του μουσείου στο επίκεντρο, και προωθεί μία προσέγγιση με επίκεντρο τους επισκέπτες.
Δεδομένης της ευρύτατης ανάπτυξης του Facebook (κυρίως), αλλά και των άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media), ο βαθμός ενασχόλησης των πολιτισμικών οργανισμών με αυτά φαίνεται να είναι πλέον καθοριστικός παράγοντας στο πόσο αποτελεσματική θα είναι η σχέση τους με το κοινό, ενώ επιρεάζει και τα ποσοστά επισκεψιμότητας του ιδρύματος.
Manar al-Athar – Πολυμεσικοί πόροι για τη μελέτη της Μέσης Ανατολής
Τα τελευταία χρόνια το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης προετoιμάζει ψηφιακή βάση δεδομένων με φωτογραφίες από τοποθεσίες του γεωγραφικού χώρου της βόρειας Αφρικής και της Εγγύς Ανατολής. Το όνομα του προγράμματος Manar al-Athar σημαίνει «guide to Archaeology» στα αραβικά. Ο κυρίος στόχος είναι η πρόσβαση του κοινού σε φωτογραφικό υλικό το οποίο μπορεί να χρησημοποιηθεί ως εκπαιδευτικό μέσο. Η προσοχή των συντακτών επικεντρώνεται στην περίοδο από το 300 π.Χ. μέχρι και σήμερα και τα αποτελεσμάτα μπορεί να είναι χρήσιμα για τους φοιτητές τμημάτων της αρχαιολογίας και της ιστορίας καθώς και για τους καθηγητές και τους επιστήμονες που ενδιαφέρονται όχι μόνο για την αρχαιότητα, άλλα και για την βυζαντινή περίοδο και την ισλαμική τέχνη.
Εργαστήρια εκπαίδευσης στο εργαλείο εισαγωγής του μητρώου, στο πλαίσιο του έργου ARIADNE
Στα τέλη του Ιανουαρίου 2014 διοργανώθηκαν και διεξήχθησαν με μεγάλη επιτυχία δύο εργαστήρια εκπαίδευσης συμμετεχόντων στο έργο, πιο συγκεκριμένα αυτών που χρησιμοποιούν το μοντέλο που αναπτύχθηκε. Το έργο ARIADNE έχει στόχο τη δημιουργία ψηφιακών υποδομών στο χώρο της αρχαιολογίας, οι οποίες θα παρέχουν τη δυνατότητα πρόσβασης και επαναχρησιμοποίησης δεδομένων, πληροφοριακών πόρων και πηγών, μεταδεδομένων καθώς επίσης και λεξιλογίων που έχουν παραχθεί από αρχαιολογικούς φορείς στην Ευρώπη. Το πρώτο εργαστήριο διεξήχθη στη Χάγη στις 13-14 Ιανουαρίου, ενώ το δεύτερο στη Ρώμη στις 20-21 Ιανουαρίου.
Royal Archaeological Institute
To Royal Archaeological Institute, είναι βρετανική αρχαιολογική εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η οποία ιδρύθηκε το 1844 με σκοπό τη μελέτη του φυσικού τοπίου και της αρχαιολογικής – αρχιτεκτονικής ιστορίας της Βρετανίας και των νησιών της. Στο πλαίσιο της λειτουργίας της, έχει αναλαμβάνει τη διοργάνωση ποικίλλων δραστηριοτήτων όπως μηνιαίων διαλέξεων, επιστημονικών συναντήσεων, συνεδρίων, επιστημονικών δελτίων καθώς και την έκδοση του περιοδικού The Archaeological Journal.
Υπό την αιγίδα του Royal Archaeological Institute και παράλληλα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Bradford θα πραγματοποιηθεί φέτος από 17-20 Οκτωβρίου στο Norcroft Centre, University of Bradford το συνέδριο Science in Archaeology με θέμα την ανασκόπηση της επιστημονικής συμβολής στην Αρχαιολογία από το 1974 και εξής καθώς και τις σύγχρονες προοπτικές εξέλιξης.
Εξέχουσες προσωπικότητες των επιστημών θα συμμετάσχουν ως ομιλητές μεταξύ των οποίων οι: Vince Gaffney, καθηγητής Αρχαιολογίας Τοπίου στο Πανεπιστήμιο του Birmingham και διευθυντής του IBM Visual and Spatial Technology Centre, Gordon Cook, καθηγητής Περιβαλλοντικής Γεωχημείας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης και διευθυντής του Radiocarbon Dating Laboratory κ.ά.
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με το πλήρες πρόγραμμα και τις αιτήσεις συμμετοχής, παρακαλώ μεταφερθείτε εδώ.
Mυρτώ Μπαρδάνη, ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ, DARIAH-ATTIKH