DH t(r)ip της Παρασκευής_47 | Ανθρωπιστικές Επιστήμες #ApoToSpiti

Μία από τις πρώτες εφαρμογές νέων τεχνολογιών στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες είναι η ψηφιακή αποτύπωση αντικειμένων. Μουσεία, πινακοθήκες, αρχειακοί φορείς και άλλοι οργανισμοί, κάτοχοι έργων της ανθρώπινης δημιουργίας, έχουν προβεί στην ψηφιοποίηση και τεκμηρίωσή τους με ελεύθερη πρόσβαση στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Ενδεικτικά, οι διαδικτυακές πύλες Europeana και Google Arts & Culture συγκεντρώνουν συλλογές έργων, αρχεία έντυπα και πολυμεσικά εξαιρετικά μεγάλου αριθμού μουσείων και λοιπών φορέων, τα οποία συνοδεύονται από ψηφιακές αναπαραγωγές έργων σε υψηλή ανάλυση με τη δυνατότητα σε μερικά από αυτά της παρατήρησης λεπτομερειών που δεν θα ήταν δυνατή ακόμα και με την επίσκεψη στους χώρους έκθεσής τους. Παράλληλα, πολλοί οργανισμοί προσφέρουν εικονικές περιηγήσεις, ενώ έργα τέχνης και αρχαιολογικοί χώροι «μεταφέρονται» στο σπίτι μας μέσω κινητών τηλεφώνων και τάμπλετ με την τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας.

Τα τελευταία χρόνια στο πεδίο των DH αναπτύσσονται ολοένα και περισσότερα project που βασίζονται στον πληθοπορισμό (crowdsourcing). Μία πρακτική κατά την οποία χρήστες του διαδικτύου, ειδήμονες και μη, προσφέρουν τις γνώσεις τους, την εμπειρία τους και τον ελεύθερο χρόνο τους για την ανάπτυξη ψηφιακού υλικού. Η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου το 2018 παρουσίασε το project By the People καλώντας το κοινό να μεταγράψει, να προσθέσει ετικέτες πληροφοριών και να ελέγξει ήδη μεταγραμμένα κείμενα από ψηφιοποιημένες εικόνες χειρογράφων και άλλης μορφής υλικό των συλλογών της βιβλιοθήκης. Στην ίδια λογική, στο Citizen Archivist των Εθνικών Αρχείων της Αμερικής, αλλά και στο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος MicroPasts, μια συνεργασία του Βρετανικού Μουσείου, του UCL, και άλλων φορέων, οι συμμετέχοντες βοηθούν στην παραγωγή ψηφιακού υλικού το οποίο θα είναι ανοιχτό και ελεύθερο προς χρήση από την ερευνητική κοινότητα. 

Από τις πλέον διαδεδομένες πρακτικές των DH που χρησιμοποιείται ευρέως από τους ερευνητές είναι η ανοιχτή πρόσβαση (open access) που υιοθετούν βιβλιοθήκες και φορείς οι οποίοι διαθέτουν όλο ή μεγάλο μέρος του υλικού τους διαθέσιμο για ανάγνωση και χρησιμοποίησή του. Σε ψηφιακές βιβλιοθήκες όπως η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών, οι ψηφιακές συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η Ανέμη, το Project Gutenberg κ.ά. ερευνητές και ευρύτερο αναγνωστικό κοινό μπορούν να αναζητήσουν και να εντοπίσουν αρχειακό υλικό και βιβλία. Επιπλέον, πανεπιστημιακά ιδρύματα όπως το ΕΚΠΑ, το Kingston, το Essex, το Cambridge κ.ά. φιλοξενούν ψηφιακά αποθετήρια δίνοντας ελεύθερη πρόσβαση στο μεγαλύτερο μέρος της ερευνητικής παραγωγής τους.

Επιπλέον, η παραμονή στο σπίτι αποτελεί μία ευκαιρία για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων προσαρμοσμένων στα ενδιαφέροντα των ερευνητών. Μέσα από πλατφόρμες όπως το Coursera, το Udemy και το edx προσφέρονται on line σειρές μαθημάτων σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων περιλαμβανομένων και των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Ο ελεύθερος χρόνος επίσης μπορεί να αξιοποιηθεί για την εξ αποστάσεως εκμάθηση ξένων γλωσσών μέσα από ψηφιακές εφαρμογές· από τις παλαιότερες και πολύ δημοφιλείς Duolingo και Busu, μέχρι την καινοτόμο Lang-8 στην οποία αξιοποιείται η συνεργατική διάθεση συμμετεχόντων από όλο τον κόσμο βοηθώντας όσους βρίσκονται στο στάδιο εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει τη μέθοδο που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες του. Τέλος η εκμάθηση γλωσσών σήμανσης όπως η HTML και η XML, καθώς επίσης και η απόκτηση βασικών γνώσεων προγραμματισμού μέσα από ιστότοπους όπως ο Codecademy και Khanacademy, παρέχουν στους ερευνητές των DH τη δυνατότητα να εφοδιαστούν με δεξιότητες χρήσιμες για την οργάνωση, διαχείριση και προβολή του ερευνητικού τους έργου.