DH t(r)ip της Παρασκευής_64 | Μουσεία πέρα από τα συνηθισμένα

Η ιδέα ενός μουσείου ή μίας έκθεσης με επαυξημένες δυνατότητες προβολής και διαχείρισης δεν είναι πρόσφατη: ήδη τον εικοστό αιώνα ο André Malraux οραματιζόταν το Μusée imaginaire (ένα ανοιχτό μουσείο). Η ιδέα του Malraux ήταν η δημιουργία ενός μουσείου από μεγάλες φωτογραφικές αναπαραστάσεις αντικειμένων που θα προορίζονταν για έκθεση στις γαλλικές επαρχίες. Το εγχείρημα μπορεί να μην υλοποιήθηκε ακριβώς με αυτό τον τρόπο και να κατέληξε σε έναν «απλό» κατάλογο εικόνων, όμως η πρακτική κατά την οποία φωτογραφικές αναπαραγωγές αντικειμένων, απομακρυσμένων από το χρονολογικό και πολιτιστικό τους πλαίσιο χρησιμοποιούνται προκειμένου να γίνουν διαθέσιμα στο ευρύ κοινό, βρίσκει σήμερα παράλληλα στην αξιοποίηση ψηφιακών φωτογραφιών κατά την οργάνωση εικονικών (virtual) εκθέσεων πολιτισμικών οργανισμών. 

Το «ανοιχτό» μουσείο μπορεί να πάρει πολύ απλή μορφή, χωρίς τη διαμεσολάβηση πολύπλοκων εφαρμογών. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση έρχεται από το Μουσείο Μοντέρνας τέχνης του Σαν Φρανσίσκο (SFMOMA). Με ένα γραπτό μήνυμα μπορεί κανείς να ζητήσει από το μουσείο να του αποστείλει, επίσης με μήνυμα πολυμέσων, ένα έργο τέχνης από τη συλλογή του. Η επιλογή μπορεί να είναι τυχαία, από τα χιλιάδες έργα που διαθέτει το μουσείο, όμως σύμφωνα με τους εμπνευστές του project το έργο τέχνης που θα φτάσει στον παραλήπτη ενδέχεται να μην το δει κάποιος άλλος χρήστης για χρόνια, καθώς στη φυσική έκθεση του μουσείου τα έργα που εκτίθενται δεν ξεπερνούν το 5% των συλλογών του… Αναδεικνύεται έτσι μια άλλη παράμετρος της σχέσης επισκεπτών με το μουσείο, αυτή της μοναδικότητας.

Εκτός από τη μεγάλη πύλη Google Arts & Culture που έχει παρουσιαστεί σε προηγούμενο DH t(r)ip οι νέες τεχνολογίες παρέχουν μεθόδους και εργαλεία με τα οποία υλοποιούνται καινοτόμες ιδέες όπως η συλλογή επιστημονικών αλληλεπιδραστικών πραγματειών (Heilbrunn Timeline of Art History) για ομάδες αντικειμένων που φιλοξενούνται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Ο χρήστης μπορεί ελεύθερα, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του να περιηγηθεί σε πάνω από 1000 πραγματείες επιστημονικά τεκμηριωμένες και παράλληλα να έρθει σε «ψηφιακή» επαφή με τα αντικείμενα στα οποία αναφέρεται η κάθε μελέτη. 

Στο πλαίσιο της συζήτησης για ένα ανοιχτό μουσείο, προσβάσιμο από όλους, απαντάται το VOMA, ένα πλήρως ψηφιακό μουσείο που φιλοξενεί έργα τέχνης καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο και υποδέχεται τους επισκέπτες του σε ένα εικονικό κτίριο το οποίο έχει την ικανότητα να υπόκειται σε αέναες αλλαγές εξυπηρετώντας τις εκάστοτε μουσειογραφικές προτάσεις. Στους συνεχώς μεταλλασσόμενους χώρους του έργα του Matisse και του Delacroix συνομιλούν με αυτά σημερινών καλλιτεχνών, όπως γκράφιτι του Banksy. Δυναμική είναι η παρουσία των πολυμέσων με κείμενα, ήχο και βίντεο, ενώ ξεχωρίζει η ψηφιακή βιβλιοθήκη με επιλεγμένα άρθρα για τους καλλιτέχνες που φιλοξενούνται κ.ά.