Τι προτιμούμε να λέμε στα ελληνικά: αφορά κάτι ή αφορά σε κάτι; Είναι ο ασκός ή οι ασκοί του Αιόλου; Γράφουμε αυγό ή αβγό; Υπάρχουν οι τύποι αρκώ ή αρκούμουν; Είναι θετικό να πεις υπό το μανδύα του; Λέμε θεσμικό πλαίσιο και χωροχρονικά πλαίσια ή το αντίθετο; Το να προσφύγει κανείς στην αυθεντία λ.χ. ενός λεξικού, μιας γραμματικής ή ενός καθηγητή γλωσσολογίας, μπορεί να μας δώσει μια απάντηση για το τι «πρέπει» να λέει κανείς, αλλά δεν απαντά στο τι πραγματικά λένε οι ομιλητές της ελληνικής και όχι τι πιστεύει κάποιος ότι λένε (ή γράφουν). Μια συστηματική μέθοδος της γλωσσολογίας, που έχει κυριαρχήσει σε όλα τα πεδία της τα τελευταία χρόνια, είναι η χρήση σωμάτων κειμένων. Τα σώματα κειμένων αποτελούν, πολύ μεγάλες συνήθως, συλλογές γλωσσικού υλικού, αποθηκευμένου σε ηλεκτρονική μορφή και επιλεγμένου με προσεκτικό τρόπο ώστε να προσφέρει χρήσιμα στοιχεία για να απαντηθούν γλωσσολογικά ερωτήματα. Το γλωσσικό υλικό στα σώματα κειμένων προέρχεται από προφορικά και γραπτά κείμενα, από διαφορετικά κειμενικά είδη, και μπορεί να φτάσει σε μέγεθος πολλά εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια λέξεις.

Τα Digital Humanities παρέχουν τη δυνατότητα στους ερευνητές και το ευρύτερο κοινό των Ανθρωπιστικών Επιστημών να απολαμβάνουν εξ αποστάσεως τα οφέλη καινοτόμων ψηφιακών εφαρμογών και εργαλείων. Στο DHt(r)ip αυτού του μήνα, με αφορμή την αναγκαία παραμονή των περισσοτέρων στην οικία τους λόγω της εξάπλωσης του κορωνοϊού Covid-19, παρουσιάζονται ψηφιακές πύλες, δράσεις και υλικό στα οποία οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να περιηγηθούν από τους ηλεκτρονικούς τους υπολογιστές και άλλες έξυπνες συσκευές, χωρίς να απαιτείται η μετακίνησή τους. Με αρωγό τις προηγμένες νέες τεχνολογίες, ερευνητές, και όχι μόνο, έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν χώρους πολιτισμού, να συμμετέχουν ενεργά σε πληθοποριστικά project, να περιηγηθούν σε βιβλιοθήκες και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και γνώσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Στα τέλη Μαρτίου του 1821 ο οπλαρχηγός Πανουργιάς προετοίμαζε επίθεση στην πόλη και το κάστρο των Σαλώνων (Άμφισσας). Για να ωθήσουν τους κατοίκους της πόλης να λάβουν μέρος στην επιχείρηση, ο Πανουργιάς και οι άλλοι επαναστάτες έβαλαν κάποιον να διαδώσει «ότι είδεν οφθαλμοφανώς ελλιμενισθέντα ρωσικά πολεμικά πλοία» στον Κορινθιακό Κόλπο, τα οποία χωρίς άλλο θα βοηθούσαν τους Έλληνες. Tο σχέδιο πέτυχε: παρ’ ότι κανένα ρωσικό πλοίο δεν είχε κάνει την εμφάνισή του, οι Σαλωνίτες πήραν κουράγιο και συμμετείχαν στην αναμέτρηση με τους Οθωμανούς.

Διαβάστε περισσότερα

Οι Οθωμανικές σπουδές αποτελούν, αναμφισβήτητα, ένα σχετικά νέο διδακτικό και ερευνητικό επιστημονικό πεδίο στην Ελλάδα. Τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότεροι ερευνητές στη χώρα μας ασχολούνται με ζητήματα οθωμανικής ιστορίας και πολιτισμού εμπλουτίζοντας με τις ενδιαφέρουσες μελέτες τους τις γνώσεις μας για την περίοδο αυτή. Στον ανερχόμενο κλάδο των Οθωμανικών-Τουρκικών σπουδών σημαντικό ρόλο παίζει πλέον η χρήση ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών. Τα ψηφιακά εργαλεία και οι υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες στην ερευνητική κοινότητα προέρχονται κατά κύριο λόγο από πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος immersive προέρχεται από το ρήμα immerse που στα αγγλικά έχει διπλή σημασία. Στην κυριολεκτική του σημασία σημαίνει εμβαπτίζω ή βυθίζω ένα αντικείμενο κάτω από την επιφάνεια ενός υγρού στοιχείου. Μεταφορικά χρησιμοποιείται για να δηλώσει την κατάσταση της ολοκληρωτικής απορρόφησης ή της «βύθισης» κάποιου σε μια δραστηριότητα. Από αυτήν τη δεύτερη μεταφορική σημασία του ρήματος προκύπτει το επίθετο immersive το οποίο σε ελεύθερη ελληνική μετάφραση θα μπορούσε να αποδοθεί ως «συναρπαστικός», «καθηλωτικός» ή «επιβλητικός». H ιδέα των immersive exhibitions υπόσχεται ακριβώς αυτό. Μια συναρπαστική, δηλαδή, εμπειρία «εμβύθισης» σ’ ένα μη στατικό εικαστικό περιβάλλον το οποίο εκδιπλώνεται και αναδιπλώνεται διαρκώς μέσω προβολέων στον τρισδιάστατο χώρο και σε τεράστιες επιφάνειες χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων υπό τη συνοδεία μουσικής ή ψηφιακά επεξεργασμένων ήχων. Εντός αυτών των ειδικά διαμορφωμένων χώρων προβολής, η ενεργοποίηση του βλέμματος δεν είναι πια ο μόνος όρος προσέγγισης του έργου το οποίο λόγω των διαστάσεων και της χωροταξικής του διάταξης δεν «χωρά» ούτε μέσα στο πεδίο της περιφερειακής όρασης επιβάλλοντας την ενεργοποίηση ενός μεγαλύτερου φάσματος των αισθητηριακών δυνατοτήτων του θεατή.

Διαβάστε περισσότερα

Το ταξίδι στον εντυπωσιακό κόσμο των video games συνεχίζεται υπό την οπτική του προβληματισμού για το κατά πόσο μπορούν να ανακύψουν ερευνητικά ζητήματα ή να γίνουν κατανοητά γεγονότα ή ιστορικά φαινόμενα κατα το σχεδιασμό, την υλοποίηση και το παίξιμο αυτών των παιχνιδιών. Σε αυτό το t(r)ip θα βρείτε το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στα παιχνίδια που σχετίζονται με την Ιστορία. Ακόμη, γίνεται αναφορά σε πλατφόρμες που προσκαλούν τους χρήστες των νέων τεχνολογιών να συμβάλουν με ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο στην ανάπτυξη μεταδεδομένων σε ενδιαφέροντα ερευνητικά projects, καθώς και στη διαδραστική χρήση γλωσσικών μηχανισμών και λογοτεχνικών μεθόδων.

Διαβάστε περισσότερα

Mε την είσοδο του κλάδου των gaming σπουδών στον ακαδημαϊκό χώρο και την έρευνα, παρατηρείται ένα ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών -διεπιστημονικά και πολυεπιστημονικά- στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Εντούτοις, ο συγκεκριμένος κλάδος δεν αποτελεί ακόμη κεντρικό ερευνητικό άξονα στα Digital Humanities, παρόλο που η έρευνα, η διδασκαλία και η παιδαγωγική ασχολείται με νέες τεχνολογίες, νέα μέσα, πολιτισμό και διάδραση. Επιπροσθέτως, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια συνδυάζουν τον κώδικα, το οπτικοακουστικό ερέθισμα, την ιστορία και αφήγηση, την αναπαράσταση της γνώσης, τις δεξιότητες και τα δεδομένα, καθιστώντας τα ελκυστικά και ταυτόχρονα ένα μέσο για την ανάπτυξη ερευνητικών ζητημάτων. Αναμφίβολα, αποτελούν ένα κυρίαρχο πολιτισμικό τεχνούργημα το οποίο προσφέρει πολλούς εναλλακτικούς τρόπους χρήσης του στα DH και αξίζει να αποτελέσει αντικείμενο εκτενούς μελέτης και έρευνας.

Διαβάστε περισσότερα

Οι διαδικτυακές θεματικές πύλες είναι τόσο διαδεδομένες, ώστε να διεκδικούν πλέον την εδραίωσή τους ως ένα νέο genre ιστορικής αφήγησης στον χώρο των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών. Αξιοποιώντας ένα ευρύ πλήθος ψηφιοποιημένων πηγών, που εκτίθενται τόσο για τεκμηρίωση όσο και για περαιτέρω έρευνα, οι θεματικές πύλες επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο θέμα, παρουσιάζοντας πολλαπλές πτυχές του και εμπλουτίζοντας τη θεωρητική συζήτηση γύρω από το αναδυόμενο πεδίο της Ψηφιακής Ιστορίας. Παράλληλα, επιχειρούν να αναδείξουν τις πρωτογενείς πηγές που χρησιμοποιούν, εκθέτοντας τα τεκμήρια του συνήθως πολυσχιδούς αρχειακού υλικού είτε μεμονωμένα είτε αλληλοσχετιζόμενα, προβάλλοντας εν τέλει μια νέα αφήγηση επί του θέματος.

Διαβάστε περισσότερα

Άφθονες είναι πλέον οι δυνατότητες που προσφέρονται διαδικτυακά για την εύκολη αναζήτηση και τον εντοπισμό του πρωτογενούς υλικού ενός νομισματολόγου. Αρχινώντας από βάσεις δεδομένων ερευνητικών ιδρυμάτων, μουσείων και πανεπιστημίων, μέχρι ιστότοπους μεγάλων οίκων δημοπρασιών του εξωτερικού, τα μέλη της ερευνητικής κοινότητας της Νομισματικής έχουν πλέον στη διάθεσή τους, στην οθόνη του υπολογιστή τους και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, το υλικό για το ερευνητικό τους έργο. Πληροφορίες για άλλοτε δυσπρόσιτα νομίσματα, που βρίσκονται στο πλέον μακρινό μουσείο του εξωτερικού ή σε κάποια δημοπρασία για να καταλήξουν στα χέρια ενός συλλέκτη, φτάνουν σήμερα στον ερευνητή μέσω μιας απλής ή και σύνθετης στα ζητούμενά της αναζήτησης σε διαδικτυακές βάσεις δεδομένων ανοικτής πρόσβασης. Παρακάτω, ακολουθεί μια ενδεικτική μόνο παρουσίαση σχετικών ιστότοπων, η οποία σε καμία περίπτωση δεν εξαντλεί το πλήθος τους.

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να μη διαβάσεις ένα μυθιστόρημα. Η «εξ αποστάσεως ανάγνωση» (distant reading)
Μπορεί να αναλύσει κανείς λογοτεχνικά κείμενα χωρίς καν να τα διαβάσει; Να οδηγηθεί σε συμπεράσματα που αφορούν αφηγηματικές δομές και λογοτεχνικά μοτίβα χωρίς να καταφύγει στην παραδοσιακή μέθοδο της εκ του σύνεγγυς ανάγνωσης (close reading); Ναι, απαντά ο Franco Moretti, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, εισηγητής της μεθόδου της μη ανάγνωσης ή εξ αποστάσεως ανάγνωσης (distant reading). Η εν λόγω μέθοδος, η οποία προϋποθέτει τη χρήση αλγορίθμων, στατιστικών εργαλείων και προγραμμάτων, αναπτύσσει ποσοτικές μεθόδους για να διαχειριστεί μεγάλο όγκο δεδομένων που παρέχεται από ψηφιοποιημένα λογοτεχνικά έργα, αποτυπώνοντας τα αποτελέσματα υπό μορφή γραφημάτων και δέντρων.

Διαβάστε περισσότερα

To δίκτυο υποδομών για την έρευνα στις ανθρωπιστικές επιστήμες DARIAH-GR/ΔΥΑΣ και η υποδομή γλωσσικών πόρων, τεχνολογιών και υπηρεσιών clarin:el ενώνουν τις δυνάμεις τους! Αποτέλεσμα αυτής της σύμπραξης είναι η ΑΠΟΛΛΩΝΙΣ, η εθνική υποδομή για τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες και τέχνες, και για τη γλωσσική έρευνα και καινοτομία. Ανακαλύψτε και χρησιμοποιήστε ψηφιακά εργαλεία και πόρους, αξιοποιώντας τις υπηρεσίες των δύο συνιστωσών της υποδομής. Ενημερωθείτε για ψηφιακές τεχνικές και μεθόδους. Εκπαιδευτείτε στη χρήση ψηφιακών πόρων και πραγματοποιήστε την έρευνά σας σε τομείς των ανθρωπιστικών επιστημών και τεχνών και της γλωσσικής επιστήμης με τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας.
Περισσότερα: https://apollonis-infrastructure.gr/

Αναλύοντας ψηφιακά τα κείμενα

Διαβάστε περισσότερα

Καθώς η έρευνα και η αγορά εργασίας στον χώρο των Ανθρωπιστικών Σπουδών προσανατολίζονται προς ένα υβριδικό συνδυασμό γνώσης κάποιου επιστημονικού αντικειμένου με ψηφιακές δεξιότητες, πολλά είναι τα πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού που έχουν ήδη οργανώσει εξειδικευμένους κύκλους σπουδών, εφοδιάζοντας τους ενδιαφερόμενους με τις απαραίτητες ακαδημαϊκές περγαμηνές. Ας δούμε, λοιπόν, κάποια από τα διαθέσιμα ακαδημαϊκά προγράμματα αυτά, και όσοι πιστοί…