DH t(r)ip της Παρασκευής_41 | Οι Οθωμανικές σπουδές στα Digital Humanities
Οι Οθωμανικές σπουδές αποτελούν, αναμφισβήτητα, ένα σχετικά νέο διδακτικό και ερευνητικό επιστημονικό πεδίο στην Ελλάδα. Τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότεροι ερευνητές στη χώρα μας ασχολούνται με ζητήματα οθωμανικής ιστορίας και πολιτισμού εμπλουτίζοντας με τις ενδιαφέρουσες μελέτες τους τις γνώσεις μας για την περίοδο αυτή. Στον ανερχόμενο κλάδο των Οθωμανικών-Τουρκικών σπουδών σημαντικό ρόλο παίζει πλέον η χρήση ψηφιακών εργαλείων και υπηρεσιών. Τα ψηφιακά εργαλεία και οι υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες στην ερευνητική κοινότητα προέρχονται κατά κύριο λόγο από πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού.
Η Online Bibliography of Ottoman-Turkish Literature είναι μια εκτεταμένη βάση δεδομένων με αναφορές σε διατριβές, βιβλία, άρθρα, εργασίες και έργα σχετικά με τον οθωμανικό-τουρκικό πολιτισμό. Απευθύνεται, κατά κύριο λόγο, στους μελετητές και στους ειδικούς που ασχολούνται με τη λογοτεχνία από την πρώιμη περίοδο συγκρότησης του οθωμανικού κράτους έως τη σύγχρονη Τουρκία και, γενικά, τη Μέση Ανατολή. Η δημιουργία της βάσης δεδομένων προέκυψε από μια σειρά εκδόσεων που δημοσιεύθηκαν προηγουμένως από την καθηγήτρια Hatice Aynur, με τίτλο Üniversitelerde Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları: Tezler, Yayınlar, Haberler (Μελέτες για την παλαιά τουρκική λογοτεχνία που εκπονήθηκαν στα πανεπιστήμια: Διατριβές, Δημοσιεύσεις και Νέα). Ο ιστότοπος αυτός λειτουργεί ως κόμβος μέσω του οποίου οι ενδιαφερόμενοι έχουν πρόσβαση σε όλες τις μορφές επιστημονικών έργων, σε οποιαδήποτε γλώσσα, μέσο ή είδος και από οποιαδήποτε περίοδο, που σχετίζονται με την οθωμανική λογοτεχνία και πολιτισμό. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα στους μελετητές να καταχωρίζουν τις δημοσιεύσεις τους καθιστώντας αυτές ορατές στο ευρύ ερευνητικό κοινό.
Χάρη στην κοινή πρωτοβουλία της κρατικής βιβλιοθήκης Beyazıt της Κωνσταντινούπολης και του Πανεπιστημίου Ξένων Σπουδών του Τόκιο δημιουργήθηκε το Ψηφιακό Αρχείο Οθωμανικών Περιοδικών, Digital archive of Ottoman periodicals. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την ψηφιοποίηση και τη δημιουργία καταλόγου των οθωμανικών περιοδικών της συλλογής Hakkı Tarık Us, μία από τις πιο πλούσιες ιδιωτικές συλλογές στην Τουρκία. Η συλλογή περιλαμβάνει βιβλία εφημερίδες, περιοδικά, αλμανακς και οθωμανικές επετηρίδες (σαλναμέδες) της όψιμης οθωμανικής και πρώιμης δημοκρατικής περιόδου. Με τη χρήση του Djvu οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να περιηγηθούν στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συλλογή Hakkı Tarık Us.
Η Βάση Δεδομένων για την Ιστοριογραφία της Πρώιμης Οθωμανικής Ευρώπης, Historiography of Early Modern Ottoman Europe Database-HOE, του RUHR UNIVERSITÄT στο Μπόχουμ της Γερμανίας είναι μια συλλογή μεταδεδομένων που εστιάζεται στην ιστοριογραφική γραφή της Πρώιμης Νεότερης Οθωμανικής Ευρώπης (1500-1800). Συγκεντρώνει δημοσιευμένες και αδημοσίευτες πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές σε πολλές γλώσσες, καθώς και εργαλεία και πόρους που συμβάλλουν στη διεξαγωγή έρευνας υψηλού επιπέδου αλλά και στη διαμόρφωση νέων ερευνητικών θεμάτων. Το HOE παρέχει πληροφορίες σχετικά με τους δημιουργούς, τους τίτλους, το περιεχόμενο, τα χειρόγραφα και τις εκδόσεις των κύριων πηγών. Αυτές οι πληροφορίες ενισχύονται από συνδέσμους σε ηλεκτρονικούς πόρους και με τη σχετική βιβλιογραφία.
Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IRCICA Farabi (IRCICA FARABI Digital Library) στοχεύει στη διευκόλυνση και υποστήριξη βιβλιοθηκών, καθιστώντας τις ψηφιακές τους συλλογές παγκοσμίως διαθέσιμες σε μελετητές που ασχολούνται με την ιστορία, τη λογοτεχνία, την τέχνη, τη γεωγραφία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Πιο συγκεκριμένα, η IRCICA ανέπτυξε ένα λογισμικό που επιτρέπει στις βιβλιοθήκες να προβάλλουν τα ψηφιακά τους εργαλεία και την ψηφιακή τους βιβλιοθήκη. Οι βιβλιοθήκες και οι πολιτιστικοί οργανισμοί σε όλο τον κόσμο μπορούν με ευκολία να χρησιμοποιήσουν το λογισμικό FARABİ, για να θέσουν στη διάθεση του κοινού και ειδικότερα των ερευνητών ψηφιακές αναπαραγωγές πηγών που περιλαμβάνουν βιβλία, περιοδικά, χάρτες, οθωμανικές επετηρίδες (σαλναμέδες), καρτ-ποστάλ, φωτογραφίες κ.α.
Συνεργάτες: Αναστασία Φαλιέρου
Επιμέλεια: Γεράσιμος Χρυσοβιτσάνος